سمیه خلیلی - گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
رامین فضل اولی - گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
علیرضا عمادی - گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

در این تحقیق، به بررسی آزمایشگاهی اثر شکل چاهک (دماغه ی مستطیلی، دماغه گرد و دماغه تیز) بر عملکرد هیدرولیکی سرریز فیوزگیت استاندارد مدل WLH (دریچه عریض با بار کم) و NLH (دریچه باریک با بار کم) پرداخته شد. سرریزهای مذکور به ترتیب با دو ارتفاع ۷/۱۶ و ۲۵ سانتی متر با پنج ارتفاع متفاوت چاهک ساخته شدند و بعد از قرار گرفتن در کانال، مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش ها در کانال آزمایشگاهی به طول ۱۲ ، عرض ۵/۰ و ارتفاع ۷/۰ متر انجام شد. در مجموع تعداد ۳۳۱ داده ثبت شد و با استفاده از آن، مقادیر ضریب دبی برای سرریز فیوزگیت محاسبه شد. با استفاده از ۸۰% از داده ها روابط مناسب برای تخمین ضریب دبی ارائه شد و سپس این روابط با استفاده از ۲۰% باقی مانده ی داده ها و معیار ارزیابی RMSE صحت سنجی شد. نتایج نشان داد که ارتفاع و شکل چاهک تاثیر قابل ملاحظه ای بر ضریب دبی سرریز فیوزگیت ندارد ولی در ارتفاع چاهک یکسان، آب در برخورد با چاهک دماغه مستطیلی بیشتر بالا آمده و زودتر وارد چاهک می شود ولی در برخورد با چاهک دماغه تیز، شکافته شده و در امتداد پایین دست به طرفین هدایت شده و دیرتر وارد چاهک می شود. در نتیجه در یک ارتفاع ثابت چاهک، دبی واژگونی فیوزگیت با چاهک مستطیلی از بقیه کمتر است و چاهک دماغه گرد در مرتبه بعد قرار دارد.

شکل چاهک, صحت سنجی, ضریب دبی, فیوزگیت, مطالعه آزمایشگاهی