محمد دهقانی - کارشناس مالی و ممیزی معاونت خدمات شهری، شهرداری شیراز
رحمت اله استوار - کارشناس فنی و اجرای مغاونت خدمات شهری، شهرداری شیراز
علی جعفری - کارشناس فنی و اجرایی منطقه شش، شهرداری شیراز

مقدمه: امروزه فرسودگی بافت واقعیتی است که بیشتر شهرهای باسابقه و تاریخی را متاثر ساخته است. چرخه ی بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده ی شهری، از شناسایی درست محدوده و تفکیک آنها به محله های فرسوده آغاز می شود. هدف از این پژوهش، مطالعه ی نمونه ای، شهرک های حوزه یک منطقه ده شهرداری شیراز در بستر GIS می باشد. دو شاخص مهم و الوییت دار از ویژگی کالبدی بافت های فرسوده شناسایی و میزان فرسودگی بافت شهری مورد ارزیابی فضایی قرار گرفت. مواد و روش ها: روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است؛ و تلاش می گردد با استفاده از دو شاخص کیفیت و نوع مصالح و سازه ساختمان، بافت های فرسوده شناسایی گردند. این پژوهش از نظر هدف تحقیق، کاربردی توسعه ای و در روند تحلیل ها از فرآیند تحلیل فضایی استفاده شده است. در این پژوهش از نرم افزاری Excel، Arc GIS و Google earth استفاده شده است. نتایج: نتایج این پژوهش از لحاظ کیفیت ساختمانی نشان می دهد که در این حوزه ۶۱ درصد قطعات کیفیت ساختمانی مناسب دارند و ۳۶ درصد قطعات، کیفیت مناسب ندارند. وضعیت واحدهای ساختمانی بر حسب نوع مصالح و سازه به کار رفته شده در این شهرک ها نشانگر آن است در که ۶۵ درصد ساختمان ها سازه و مصالح مناسب دارند و ۳۵ درصد مصاح یا سازه مناسب ندارند.نتیجه گیری: میزان قطعاتی که استحکام کالبدی کمی دارند در این شهرک ها زیاد است و می بایست در اولویت برنامه ریزی قرار بگیرد. به لحاظ مقایسه کیفیت ساختمان ها در این شهرک ها، شهرک عرفان نسبت به دو شهرک دیگر وضعیت بهتری دارد و در شهرک شهرک شهید باهنر و گلدشت محمدی به ترتیب در رتبه های بعدی می باشند. همچنین در مورد نوع مصالح و سازه میزان قطعاتی که استحکام کالبدی کم دوام دارند قابل توجه می باشند که می بایست با برنامه های تشویقی، حمایتی، نوسازی این قطعات در دستور کار شهرداری قرار بگیرد. پس می توان چنین نتیجه گیری کرد که در چند سال اخیر به موضوع بهسازی و بازسازی ساختمان ها توجه نشده است و اکثر ساختمان های این شهرک ها به سمت فرسودگی پیش می رود که می بایست برای آنها هر چه زود تر برنامه های نوسازی و بهسازی از طرف شهرداری تدوین گردد.

GIS، کیفیت ساختمانی، نوع مصالح ساختمانی، بافت فرسوده، منطقه ۱۰ شهرداری شیراز