سمیرا قائدی - کارشناس فنی و شهرسازی منطقه ده، شهرداری شیراز
کاظم صلح جو - کارشناس فنی و اجرایی منطقه پنج، شهرداری شیراز
بهروز محمدی - کارشناس فضای سبز، سازمان سیما،منظر و فضای سبز، شهرداری شیراز

بهسازی و نوسازی در بافتهای فرسوده شهری از جمله چالش های مهم فراروی مدیریت شهری در کشورهای درحال توسعه می باشد. شناسایی وضعیت کالبدی و عملکردی این بافت ها به منظور برنامه ریزی و مدیریت و نگهداری آنها از اقدامات اولیه و مهمی است که باید صورت پذیرد. بررسی بافت های فرسوده شهری که از چرخه متصل با شهر خارج و تبدیل به بافت هایی ناکارآمد شده اند یکی از مشکلات است که اکنون شهرداری ها بخصوص کلانشهرها با آن روبرو هستند. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است؛ و تلاش می گردد با استفاده از ویژگی استحکام کالبدی ساختمان ها، میزان فرسوده گی و در ادامه میزان زیست پذیری بافت یک شهرک شناسایی و مورد بررسی قرار بگیرد. هدف از این پژوهش، مطالعه ی نمونه ای، کیفیت ساختمانی در سطح خرد شهری (محله یا شهرک) در سیستم اطلاعات جغرافیایی است. در این پژوهش از نرم افزاری های Excel,Auto CAD، Arc GIS و Google earth استفاده شده است. ۱۰۴۱ قطعه در این شهرک شناسایی و اطلاعات آنها جمع آوری و ثبت گردید. نتایج نشان می دهد که ۴۰% از بافت محدوده به لحاظ استحکام کالبدی درجه ۱ یا استحکام خوب دارند، ۳۸ % بافت شهرک درجه ۲ یا استحکام متوسط دارند، ۲۰% بافت شهرک نیز درجه ۳ یا استحکام ضعیف دارند. میزان بالای استحکام درجه ۱ ساختمان نشان می دهد که این شهرک، جهت نوسازی و بهسازی بافت خود فعال می باشد ولی باز میزان قایل توجه استحکام ضعیف نشان می دهد که سرعت بهسازی و نوسازی می بایست بشتر و دقیق تر پیش برود. استحکام کالبدی متوسط دارند نیز زیاد است و لازم است در جهت اصلاح بافت این شهرک برنامه ریزی مختلف در سال های آینده تدوین و اجرا گردد چون مسلما این طبقه در آینده به طبقه ضعیف تنزل پیدا خواهند کرد. پراکندگی بافت های ضعیف در کل سطح شهرک، موضوعی است که زیست پذیری شهری را مورد تهدید قرار می دهد نشان می دهد دقت شناسایی خوب نمی باشد. همچنین از یافته های این تحقیق می توان نتیجه گرفت مطالعات در سطوح خرد تر از مناطق با تاکید بر سطح محله (شهرک) برای بررسی بهتر و دقیق تر زیست پذیری در حوزه مسکن و محیط زیست می بایست بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. GIS قابلیت های لازم را برای بروزرسانی ایمن ، دقیق و سریع اطلاعات در راستایی برنامه ریزی بهسازی و بازسازی دارد و می بایست بیشتر مورد استفاده قرار بگیرد. با تغییر رویکرد مسئولین و مدیران شهری می توان ضمن مرتفع کردن معضلات موجود, در راستای توسعه همه جانبه گام های اساسی برداشت.

GIS، استحکام بنا، بافت فرسوده، شهرداری شیراز، زیست پذیری