الهام عمویی - ارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
محمد مهدی شاهمرادی فریدونی - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
مهدی تقی زاده طبری - استادیار گروه علوم فرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی, دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

بی­تردید، ایمان موهبت الهی است که انسان به وسیله آن می تواند مسیر سعادت و تعالی را پیش گیرد. ازاین رو مقوله ایمان که فعل اختیاری نفس است، از مهم ترین موضوعات اعتقادی در ادیان مختلف به شمار می­آید. پیشینیان افعال اختیاری را تنها، نتیجه عامل معرفتی می­دانستند؛ اما تتنس فیلسوف و روان شناس آلمانی، نفس انسان را دارای سه ساحت مستقل و هم عرض معرفتی، عاطفی و ارادی دانسته و معتقد است تاثیر متقابل این ساحات در تحقق فعل اختیاری ازجمله ایمان­آوری حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با تکیه بر روش «تحلیل مضمون» به بررسی این امور از منظر قرآن پرداخته است. در این راستا، ۱۸ مضمون کلیدی به عنوان زمینه­های ایمان، از قرآن استخراج و در سه ساحت «معرفتی، عاطفی و ارادی» طبقه­بندی و موردبررسی و تبیین قرار گرفت. یافته­های پژوهش نشان می دهد ایمان، محصول ترکیب ابعاد سه گانه معرفت، عاطفه و اراده است و این سه بعد در هم اثرگذارند.

قرآن کریم, زمینه های ایمان, تتنس, روش تحلیل مضمون