داود امیدی نسب - دانشگاه شهید چمران اهواز
موسی مسکرباشی - استاد گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه شهید چمران اهواز
افراسیاب قهفرخی راهنما - دانشیار گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه شهید چمران اهواز

اهداف:پژوهش حاضر بهمنظور شناخت و بررسی ویژگیهای مربوط به رشد و عملکرد و نیز سازگاری آفتابگردان بهخصوص در رابطه با شرایط کمآبی، اجرا گردید.مواد و روشها: این پژوهش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و با دو عامل: آبیاری بهعنوان عامل اصلی و رقم بهعنوان عامل فرعی در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات صفیآباد انجام گرفت.یافتهها: بررسی میانگینها نشان داد، تنش کمآبیاری شدید موجب کاهش ۰۳/۱۹ و ۹۷/۲۶، ۳۴/۲۴ و ۰۸/۴۵ درصد بهترتیب در ارتفاع ساقه، قطر ساقه، قطر طبق و عملکرد بیولوژیک گردیده است. عملکرد و اجزاء عملکرد دانه ارقام آفتابگردان نیز تحت تاثیر تنش کمآبیاری مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج بهدست آمده نشان از کاهش ۶۹/۴۵، ۹۴/۴۹ و ۵۰ درصدی، بهترتیب در تعداد دانه در طبق، وزن دانهها در طبق و عملکرد دانه داشت. از سوی دیگر، درصد روغن دانه هم تحت تاثیر کمآبیاری بهمیزان ۶۷/۲۶ درصد کاهش پیدا کرد. رقم اسکار در تیمار شاهد با میانگین عملکرد دانه ۳۴/۵ تن در هکتار و رقم شکیرا در شرایط تنش کمآبیاری شدید با میانگین عملکرد دانه ۶۷/۲ تن در هکتار، بهترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه در هکتار را تولید نمودند، نتیجهگیری: علیرغم مقاومت نسبی آفتابگردان به تنش کمآبی، حداکثر عملکرد دانه در شرایط آبیاری نرمال تولید میگردد. در نهایت نیز ارقام فلیکس و لاباد با توجه به عملکرد دانه بالا و حفظ عملکرد در شرایط تنش کمآبیاری بهعنوان ارقام پر محصول و سازگار به منطقه دزفول و مناطق مشابه پیشنهاد میگردند.

عملکرد دانه, درصد روغن, کمآبی, رقم, فلیکس, لاباد