فرید نورمند موید - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج
بهلول عباس زاده - دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
فاطمه سفیدکن - استاد پژوهش، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
نگار ولی زاده - محقق (فوق دکتری)، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
جواد شیخ زاده - کارشناس، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

اهداف: این تحقیق به منظور افزایش عملکرد و کیفیت اسانس مرزه گونه Satureja spicigera با تغذیه گیاهی مناسب در آذربایجان شرقی اجرا گردید.مواد و روش: این پژوهش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار کودی (شاهد (بدون کود)، ازت(۵۰) فسفر(۲۵) پتاس(۲۵) (کیلوگرم در هکتار)، کود گاوی (۳۰ و۶۰ تن در هکتار)، کود گاوی (۳۰ و۶۰ تن در هکتار) + ازت(۵۰) فسفر(۲۵) پتاس(۲۵) (کیلوگرم در هکتار)، ورمی کمپوست (۵ تن در هکتار)، ورمی کمپوست (۵ تن در هکتار)+ ازت(۵۰) فسفر(۲۵) پتاس(۲۵) (کیلوگرم در هکتار)) و سه تکرار در چهار سال (۱۳۹۹-۱۳۹۶) اجرا گردید. در طول فصل زراعی صفات ارتفاع بوته، تاریخ گلدهی، سطح تاج پوشش و عملکرد سرشاخه سبز اندازه گیری شد. اسانس گیری به روش تقطیر با آب مقطر و تجزیه اسانس نیز به روش کروماتوگراف گازی (GC\MS) انجام گرفت.یافته ها: بین تیمارهای مختلف کودی از لحاظ کلیه صفات تفاوت معنی دار وجود دارد. عمده ترین اجزای اسانس به ترتیب تیمول، پاراسیمن و گاماترپینن بودند. بیشترین عملکرد سرشاخه گلدار به میزان ۳۶۸۷ کیلوگرم در هکتار و عملکرد اسانس به میزان ۶۵/۵۴ کیلوگرم در هکتار و بالاترین کیفیت اسانس (مجموع ترکیبات فنلی تیمول و کارواکرول) به مقدار ۵۹/۶۲ درصد با اعمال تیمار کودی ورمی کمپوست (۵ تن در هکتار) + ازت(۵۰) فسفر(۲۵) پتاس(۲۵) (کیلوگرم در هکتار) حاصل شد.نتیجه گیری: مصرف ترکیبی تیمارهای کودی مخصوصا کودهای دامی با کودهای شیمیایی علاوه بر افزایش محصول، موجب زودرسی محصول و عدم مواجه شدن با سرمای اوایل پاییز می شود. با افزایش سن گیاه عملکرد اسانس افزایش، ولی محصول دیررس تر و کیفیت اسانس نیز کاهش یافت.

گیاه دارویی, تغذیه گیاهی, اسانس گیری, کود دامی, ورمی کمپوست