نیلوفر سقاباشی نایینی - دانشجوی مقطع دکترا رشته جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

هدف: بین نابرابری های جنسیتی (به عنوان یکی از اشکال نابرابری های بیرونی) و هنجارهای اجتماعی، نوعی رابطه علی دوجانبه وجود دارد که هریک می توانند بنا به ویژگی ها و مکانیسم های زیر بنایی خود موجب تحدید یا تقویت آثار مخرب یکدیگر شوند. بر همین اساس نویسنده پس از شناسایی مکانیسم های رابطه متقابل بین هنجارهای اجتماعی و نابرابری های جنسیتی، در پی انطباق تجربی آن ها با یافته های پژوهش برآمد. روش­: در پژوهش حاضر بر اساس روش تطبیقی- طولی، از داده های ثانویه برای ۱۰۰ کشور در حال توسعه جهان از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۹ استفاده شد. زمان پژوهش به دو گام زمانی مجزا تقسیم گردید: (۱۹۹۹-۱۹۸۰ ) و( ۲۰۱۹-۲۰۰۰). تحلیل داده ها با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره انجام شد. یافته­ ها: نتایج نشان می دهند که نابرابری جنسیتی چه به طور مستقیم و چه به طور غیر مستقیم (از طریق تاثیر بر خشونت انتشاری) بر پایبندی افراد به پیروی و اجرای هنجارهای اجتماعی، اثر کاهنده ای دارد؛ از سوی دیگر نیز هنجارهای اجتماعی این اثر کاهنده را به طور مستقیم بر نابرابری جنسیتی می گذارند؛ در عین حالی که در  ایدئولوژی «استبداد شایستگی» و طبیعی جلوه دادن نابرابری بین زنان و مردان [طی نوعی سوگیری خاص گرایانه]، به توجیه و مشروعیت بخشی هرچه بیش تر نابرابری جنسیتی کمک می کنند. با این پژوهش می توان نتیجه گرفت که هنجارهای اجتماعی و نابرابری های اجتماعی، اثری دوگانه بر یکدیگر دارند و این بستگی به شرایط و ویژگی های بنیادی آن ها و شدت شان در جامعه دارد.

نابرابری جنسیتی, هنجارهای اجتماعی, خشونت انتشاری, استبداد شایستگی, مشروعیت بخشی به نابرابری