ابوالفضل مشکینی - Associate professor in Department of Geography & Urban Planning, Tarbiat Modares
الهه شاکری منصور - Postdoctoral Researcher in City and Regional Planning, Allame Tabataba'i University, Tehran, Iran.

برنامه­ریزی و سیاست­گذاری مسکن با توجه به ابعاد گسترده آن به ویژه برای بی­خانمان­ها و الگوی مناسب برای ساکنان آن یکی از دغدغه­های اصلی امروز برنامه­ریزان شهری است. بی­خانمانی نوعی از سکونت است که استانداردهای اساسی مسکن آن جامعه در آن رعایت نشود. هدف این مقاله، ارائه الگوی برنامه­ریزی مسکن بی­خانمان­ها براساس الگوی حق به مسکن مناسب است.این پژوهش به لحاظ هدف کابردی و با توجه به ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی و از نوع تحلیل محتوا می­باشد. ابتدا با استفاده از ادبیات نظری تحقیق الگوی مناسب مسکن در شش شاخص (امنیت تصدی؛ دسترسی به خدمات، تسهیلات و زیرساخت­ها؛ قابلیت سکونت؛ استطاعت و توانایی؛ قابلیت دسترسی و تناسب فرهنگی) تدوین گردیده و سپس با استفاده از روش دلفی متشکل از سه گروه اساتید، کارشناسان و مدیران حوزه مسکن و شهرسازی و دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد که از طریق روش نمونه گیری قضاوتی در دسترس انتخاب شده­اند؛ سپس پرسشنامه­ها به­صورت الکترونیکی ارسال گردید. در نهایت نیز برای ارائه الگوی برنامه­ریزی مسکن بی­خانمان­ها در کلانشهر تهران از تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار Amos استفاده شده­است.یافته­ ها نشان می­دهد که شاخص امنیت تصدی با بار عاملی ۸۳/۰، شاخص دسترسی به خدمات، تسهیلات و زیرساخت­ها با ۸۰/۰ و شاخص استطاعت و توانایی با ۶۳/۰ به ترتیب بیشترین بار عاملی و اهمیت را در ارائه الگوی برنامه­ریزی مسکن دارند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مدل عاملی تدوین شده، برازش خوبی داشته و رابطه معناداری میان شاخص­های مسکن مناسب در کلانشهر تهران وجود دارد. بنابراین می­توان گفت برای حل مشکل مسکن بی­خانمان­ها، استفاده از الگوی برنامه­ریزی مسکن مبتنی بر حق به مسکن مناسب در سیاست­گذاری­ها و برنامه­ریزی­های مسکن کشور مطابق با ماهیت قانون اساسی امری ضروری می­باشد.

Housing Planning, Homelessness, Tehran metropolis, confirmatory factor analysis