بررسی تاثیر ابعاد کالبدی، کارکردی و ادراکی مولفه امنیت بر میزان حضورپذیری دانشجویان؛ به منظور افزایش عدالت فضایی (مورد مطالعاتی: شهر تهران)

ایجاد عدالت فضایی در فضاهای عمومی، همواره یکی از بزرگ ترین چالش های مدیران، برنامه ریزان و معماران است. بنا بر رویکرد توزیعی عدالت فضایی، فضاها باید به گونه ای طراحی شوند که پاسخگوی نیازها و ترجیحات متفاوت گروه های مختلف باشند. یکی از این نیازها و تفاوت ها در دو جنس، تفاوت آن ها در احساس امنیت آن هاست. ازآنجاکه اغلب فضاهای عمومی، عمدتا توسط مردان و بر اساس استانداردهای فضایی مطابق با جنسیت و نیاز مردان، طراحی، برنامه ریزی و ساخته می شوند. هدف این تحقیق، ایجاد فرصت برابر حضور برای دانشجویان دختر و پسر در فضای باز پردیس های دانشگاهی از طریق تبیین معیارها و شاخص های مولفه امنیت در قالب یک مدل مفهومی و همچنین، بررسی تاثیر مولفه امنیت بر میزان حضور دانشجویان است. رویکرد این پژوهش، ترکیبی (آمیخته) است و روش آن در قسمت کیفی؛ تحلیل محتوا و در قسمت کمی؛ پیمایشی است و ازلحاظ هدف؛ کاربردی می باشد. پس از تبیین مدل مفهومی، برای پاسخ به سوالات بخش کمی تحقیق و گردآوری داده ها، از روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که معیارها و شاخص های مولفه «امنیت» موثر بر حضورپذیری دانشجویان، متشکل از ابعاد سازنده فضاهای باز عمومی و در سه بعد کالبدی: «امنیت فیزیکی» و «دسترسی فیزیکی»؛ کارکردی: «تفکیک فضایی» و «کنترل قلمرو» و ادراکی: «خوانایی» و «نظم بصری» است و پس از تجزیه و تحلیل داده ها و تایید مدل مفهومی پیشنهادی، مشخص گشت که همه معیارهای مولفه امنیت (به عنوان متغیر پیش بین) به جز رویت پذیری فضا، پیش بینی کننده حضورپذیری (به عنوان متغیر ملاک) هستند و با بررسی ضرایب استاندارد، مشخص شد که معیارهای امنیت فیزیکی (۳۱/۰) و خوانایی (۳۱/۰)؛ بیشترین پیش بینی کننده حضورپذیری هستند. بعدازآن به ترتیب، کنترل قلمرو (۲۵/۰)، نظم بصری (۲۳/۰)، تفکیک فضایی (۱۵/۰) و دسترسی فیزیکی (۰۹/۰) قرار دارد و آنچه در بین زنان و مردان در رابطه با معیار های امنیت برای حضورپذیری اهمیت بیشتری دارد، به ترتیب بر اساس اندازه اثر شامل: خوانایی (۲۳/۰)، نظم بصری (۲۳/۰)، امنیت فیزیکی (۱۸/۰)، کنترل قلمرو (۱۵/۰)، تفکیک فضایی (۱۲/۰)، رویت پذیری (۰۶/۰) و دسترسی فیزیکی (۰۵/۰) می شود. لذا پاسخ محیط به نیازهای متفاوت زنان و مردان در احساس امنیت، به حضور بیشتر آن ها در فضا می انجامد.

Keywords:

عدالت فضایی , امنیت , فضای باز پردیس های دانشگاهی , حضورپذیری , دانشجویان