زینب حزباوی - Assistant Professor, Department of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, and Member of Water Management Research Center, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
لیلا بابایی - Ph.D. Student, Watershed Management Engineering and Sciences, Faculty of Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran.
شیرین زارعی - Former M.Sc. Student, Watershed Management Engineering, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Ardabil, Iran.
نازیلا علائی - Ph.D. Student, Watershed Management Engineering and Sciences, Faculty of Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran.
راحله ملکیان - Ph.D., Senior Expert, Water Studies Section of National Agriculture and Water Strategic Research Center, Tehran, Iran.

امنیت اکولوژیکی حوزه آبخیز به ظرفیت زمین و سطح تقاضای مورد انتظار برای تضمین حیات جمعیت ساکن در آن وابسته بوده و ارزیابی منطقه ای آن برای پیشبرد برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های راهبردی ضروری است. به همین منظور، پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت ناهمگونی امنیت اکولوژیکی حوزه آبخیز سامیان واقع در بخش مرکزی استان اردبیل انجام شد. بر همین اساس، یک روش ارزیابی جامع مبتنی بر تحلیل ابعاد مختلف تامین و تقاضای امنیت مادی و معنوی در سطح ۲۷ زیرحوضه مفهوم سازی و پیاده سازی شد. نتایج نشان داد که مقدار متوسط هر دو مولفه تامین و تقاضای امنیت اکولوژیکی در کل حوزه آبخیز برابر با ۵۳/۰ بوده است. هم چنین، از لحاظ شاخص امنیت اکولوژیکی (ESI)، کل حوزه آبخیز دارای وضعیت امن جزئی است. با وجود این، از لحاظ ناهمگونی فضایی، حداکثر مقدار شاخص امنیت اکولوژیکی (۴۹/۰) به زیرحوضه ۲۲ واقع در قسمت مرکزی اختصاص داده شد. از ویژگی های کلی این زیرحوضه می توان به کاربری زراعت آبی اشاره کرد که موجب شده است منطقه از لحاظ امنیت اکولوژیکی در سطح بالایی قرار گیرد. هم چنین، حداقل مقدار این شاخص (۴۳/۰-) مربوط به زیرحوضه ۲۷ واقع در بخش مرکزی استان است. شهر اردبیل مرکز استان اردبیل در این زیرحوضه قرار دارد و شهری بودن و نبود کاربری زراعت، جنگل و باغ از جمله ویژگی های این زیرحوضه است که منجر به قرار گرفتن این زیرحوضه در وضعیت ناامن شده است. توزیع مکانی شاخص امنیت اکولوژیکی نشان داد که وضعیت های امن، امن جزئی، ناامن جزئی و ناامن به ترتیب ۱۲، ۵۱، ۳۳ و چهار درصد حوزه آبخیز سامیان را شامل شده اند.

Resource balance, Spatial Pattern, Watershed degradation, Ecological security supply