طاهره نصر - دانشیار شهرسازی، گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت که در آن، اهم مبانی و آرمان های پیشرفت و افق مطلوب کشور در پنج دهه آینده، ترسیم و تدابیر موثر برای دستیابی به آن طراحی شده، معرف سیر کلی تحولات مطلوب ایران در عرصه فکر، علم، معنویت و زندگی به سوی تمدن نوین اسلامی ایرانی در نیم قرن آینده است و بر اساس جهان بینی و اصول اسلامی و ارزش های انقلاب اسلامی و با توجه به مقتضیات اجتماعی، اقلیمی و میراث فرهنگی ایران طراحی شده و شامل مبانی، آرمان ها، رسالت، افق و تدابیری می باشد که باید برای حل مسائل مهم کشور و شکوفایی قابلیت های ماندگار ملی مدنظر قرار گیرد.شرایط موجود کشور ایران با پشتوانه تاریخی آن، نشان می دهد پژوهش در «حکمت» بستر مناسبی برای پیشرفت اسلامی ایرانی است و در این میان، حکمت معماری و شهرسازی به عنوان یکی از پیش شرط های برنامه ریزی پایدار می تواند مطرح باشد.این پژوهش از نوع کیفی است و با کنکاش در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (به عنوان سند توسعه پایدار کشور)، و نیز مطالعه در هویت کالبدی شهر ایرانی، به صورت توصیفی-تحلیلی انجام شده است. در تحقیق حاضر مساله اصلی این است که «حکمت» به ویژه در معماری و شهرسازی چگونه می تواند در سند الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی مورد توجه قرار گیرد؟ بی توجهی به حکمت در معماری و شهرسازی، چه عواقبی را متوجه هویت شهرهای امروز نموده است؟ لذا در مطالعات صورت گرفته ، به ادراک محیطی و ساختار شهر ایرانی (که متاسفانه در شهرسازی امروز مورد بی توجهی قرار گرفته است و یکسان سازی در چهره شهرهای امروز ایجاد شده) توجه شده و در این راستا توجه به مفهوم «هویت شهری» و «حکمت در معماری و شهرسازی» به عنوان ابزاری برای توسعه پایدار کشور در راستای توجه به مفهوم سند الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت در نظر گرفته شده است.نتایج تحقیق حاکی از این است که علاوه بر اینکه «آینده پژوهی» در شناسایی و معرفی ساختار شهرها مهم است، تدوین مقرراتی برای حفظ مولفه های حکمی اصیل معماری، هویت فرهنگی و حراست زیست محیطی ضروری می باشد.

"سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت", "حکمت در معماری و شهرسازی", "آینده پژوهی", "ادراک محیطی"