سجاد نیک قدم - گروه مهندسی صنایع واحد قزوین دانشگاه آزاد اسلامی ، قزوین، ایران
منوچهر امیدواری - گروه مهندسی صنایع واحد قزوین دانشگاه آزاد اسلامی ، قزوین، ایران

مقدمه: بروزحوادث گوناگون ناشی از کار و بیماریهای شغلی که هر ساله تعداد بیشماری از انسانها را در واحدهای صنعتی وتولیدی، دچار مصائب و رنجهای فراوانی میسازد از آثار و عوارض ناخواسته گسترش تکنولوژی است. طی بررسی های صورت گرفته منشاء تمامی حوادث یا به دلیل اعمال نا ایمن ، یا به دلیل شرایط ناایمن و یا ترکیبی از هر دو عامل می باشد. لذا جهت ارتقاء سطح ایمنی و بهداشت، همچنین پیشگیری ازحوادث صنعتی، روشهای علمی و کاربردی متنوعی درنظر گرفته شده است که درپژوهش حاضر از ارزیابی شغل به روش JHA استفاده شده است. JHA عبارتست از تکنیکی که جهت بازنگری روش های کار و شفاف نمودن آنها و شناسایی خطراتی که ممکن است در چیدمان کارگاه و طراحی ابزارها، ایستگاه های کاری و فرایندها از نظر دورمانده یا پس از شروع کار در اثر محصول تولید شده، پدید آمدهویا ناشی از تغییر روش کار یا پرسنل هستند، به کار می رود (مجیدی و همکاران، ۱۴۰۰؛ تبریزی و همکاران، (۱۴۰۱ روش کار: در ابتدا نحوه دسترسی، اخذ و جمع آوری اطلاعات مورد نظر ، بررسی اطلاعات زمینه ای موجود نظیر نمودار سازمانی، نمودار فرآیند کار و شرح شغل مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین شغل ها و وضعیت های شاخص و پرمخاطره ، تجزیه وتحلیل شغل براساس پایش فعالیت ها و مراحل شغلی(رفتارهای کارگر،شرایط کار و ... ) انجام گردید که پیرو آن اقدامات پیشگیرانه و کنترلی مناسب تعیین گردید.نتیجه گیری: ماحصل پژوهش صورت گرفته (ارزیابی ریسک شغلی در فرآیندهای پتروشیمی با استفاده از روش JHA و ارائه راهکارهای عملی ) که از طریق مطالعات میدانیوکتابخانه ای صورت پذیرفت ، حذف خطرات،کاهش جراحات ، افزایش بهره وری ،تدوین دستورالعمل ها و روش های انجام کار ایمن برای مشاغل مختلف و درنهایت تهیه مستندات مناسب بوده است.نتایج اجرای آنالیز خطرات شغلی بر روی ۷ واحد منتخب مجتمع پتروشیمی مورد مطالعه منجر به شناسایی ۵۴ شغل /فعالیت، ۳۹۳ مرحله کاری، ۹۰۲ مخاطرهو۹۱۴ پیامد خطر گردیدپس از پیاده سازی و اعلام به مدیران مربوطه، نرخ اعمال ناایمن وحوادث ناایمن به صورت کاملا معناداری سازماندهی وکاهش یافت.

آنالیز خطرات شغلی، پتروشیمی، ارزیابی ریسک، حادثه