محمود احمدی - دانشیار، گروه آب و هواشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
محمد کمانگر - پژوهشگر پسا دکتری گروه آب و هواشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

بهرهبرداری بیش از حد منابع در خلیج فارس، منجر به افزایش آلودگی های محیط زیست شده است و تهدیدی مداوم برای تنوع زیستی شده است. انتظار می رود تغییرات اقلیمی موجب تشدید این تهدیدها شود. رتبه بندی ریسک تغییر اقلیم ابزار ارزشمندی برای اطلاع رسانی در برنامه ریزی سازگاری با خطرات و یا فرصت های اقلیمی است. در پژوهش های گذشته صرفا تعیین خطرات تغییرات اقلیمی مد نظر بوده بدون اینکه روابط بین خطرات انتخابی مشخص شود. پژوهش حاضر باهدف شناسایی میزان تاثیرپذیری و تاثیرگذاری همچنین اولویت بندی خطرات تغییرات اقلیمی با بهره گیری از روش دیمتل انجام گرفته است. به این منظور ابتدا با بررسی مطالعات گذشته، وضعیت جغرافیایی منطقه و پرسشنامه درمجموع ۲۱ خطر شناسایی شد که شامل دو موضوع اصلی بود: " خطرات برای تنوع زیستی" و "خطرات برای جامعه انسانی". از این تعداد، ۹ مورد به عنوان "اولویتهای بسیار مهم " طبقه بندی شدند که شامل: کاهش مساحت جنگلهای حرا، از بین رفتن آبسنگهای مرجانی، کاهش تنوع زیستی، تغییر در توزیع منابع ماهیگیری، تغییرات در بهره وری اولیه فیتوپلانکتون ها، اثرات بر جوامع انسانی ساحلی، تهدیدات زیرساختها و صنایع، تاثیرات بر عملیات و ایمنی در حملونقل دریایی، تاثیرات منفی بر گردشگری ساحلی انتخاب شد. سپس با استفاده از پرسشنامه های که در اختیار کارشناسان قرار داده شد تکمیلشده و با روش دیمتل معیارها اولویت بندی گردید. نتایج نشان داد بهره وری اولیه فیتوپلانکتون ها با مقدار D+R=۱۲/۰۶۳۷ بیشترین تعامل را با دیگر معیارها داشته. همچنین معیار کاهش تنوع زیستی در خلیج فارس با Di-Ri= -۱/۶۹ اثر پذیرترین معیار مشخص گردید. این ارزیابی ریسک میتواند برای تصمیمگیری آینده و برنامه ریزی انطباق با تغییرات آب و هوایی مورداستفاده قرار گیرد.

ریسک اقلیمی، فیتوپلانکتون، دیمتل، تصمیم گیری، خلیج فارس.