محمود فتوحی رودمعجنی - استاد بازنشسته دانشگاه فردوسی مشهد

این جستار می کوشد الگویی ارائه دهد تا خواننده متن های صوفیانه بتواند سه گونه معرفت را در میراث مکتوب تصوف از هم بازشناسد و نسبت اصل با فرع و متن با حاشیه را در معارف مکتوب صوفیان دریابد. برای این منظور تجربه عرفانی (کشف و شهود) عارف را به مثابه کانون اصیل شناخت و منبع ادراک امر متعالی در کانون بحث گذاشته و آن را معیار عارفانگی سخن قرار داده و عیار عرفانیت را بر اساس نسبت گزاره های صوفیانه با این کانون شناخت می سنجد و بر پایه این معیار، مجموعه سخنان صوفیانه را در سه گونه رده بندی می کند: سخن تجربی، سخن نظری و سخن سازمانی. مقاله در ادامه نقشهای زبان و استعاره را در هریک از این سه نوع سخن می کاود و نشان می دهد که نقشهای اکتشافی، شخصی و هنری زبان در سخن تجربی بیش از دو گونه دیگر سخن نمود دارد و عارفانگی (عرفانیت) سخن در ساحت خلاقه و ابداعی زبان پدیدار می شود.

معرفت شناسی, عارفانگی, عرفانیت, تصوف, عرفان, تجربه عرفانی, گفتمان