محمد شاهی - university of Mohaghegh Ardabili
حسین عبدی بنمار - Animal Science Department, Mohaghegh Ardabili University, Iran
جمال سیف دواتی - Animal Science Department, University of Mohaghegh Ardabili
فرزاد میرزائی آقچه قشلاق - Animal Science Department, University of Mohaghegh Ardabili
بهرام فتحی آچاچلوئی - Food Science and Technology Department , University of Mohaghegh Ardabili

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: سیستم پرورش بره در مرتع می تواند سرعت رشد بهتری را وقتی جیره غذایی با مکمل­های کنسانتره همرا باشد فراهم می­ کند. تغذیه تکمیلی می تواند محدودیت خوراک طبیعی را با جایگزینی بخشی از علوفه مرتعی با کنسانتره به ویژه در فصول با بارندگی کم را جبران نماید. به هر حال، در دسترس بودن و هزینه های بالای خوراک های کنسانتره ای سبب استفاده ی محدود آن ها در گله داران کوچک شده است. هدف از این پژوهش بررسی سطوح مختلف کنسانتره بر افزایش وزن، عملکرد رشد، فراسنجه های خونی و رفتار چرای بره های شیرگیری شده نژاد قزل تحت چرا بود. مواد و روش ها: این پژوهش با استفاده از ۳۲ راس بره نژاد قزل (میانگین وزن ۲/۷±۲۹/۳) در قالب طرح کاملا تصادفی با ۴ تیمار و ۸ تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل ۱) شاهد، دسترسی آزاد به چرای مرتعی ۲) دسترسی آزاد به چرای مرتعی به­همراه ۱۵۰ گرم مکمل کنسانتره به ازای هر بره در روز، ۳) دسترسی آزاد به چرای مرتعی به­همراه ۲۵۰ گرم مکمل کنسانتره ای به ازای هر بره در روز و ۴) دسترسی آزاد به چرای مرتعی به­ همراه ۳۵۰ گرم مکمل کنسانتره به ازای هر بره در روز بودند. برای تعیین افزایش وزن روزانه، بره ها در ابتدا و انتهای دوره (۶۴ روزگی)، صبح زود قبل از شروع چرا توزین شدند. رفتار چرای بره ها در مرتع به صورت مشاهده مستقیم هر ۵ دقیقه یک بار در طول دسترسی به مرتع ثبت شد. در انتهای دوره، خون گیری موقع ظهر حدود ۳-۴ ساعت پس از چرا از سیاهرگ وداج انجام و نمونه ها برای تعیین گلوکز، اوره، پروتئین کل، آلبومین، کلسترول و تری گلیسیرید ارزیابی شدند. جمع آوری نمونه های مدفوع با کیسه های پارچه ای ویژه که به کپل دام بسته می شدند انجام گرفت. یافته ها: تغذیه مکمل کنسانتره سبب بهبود معنی دار افزایش وزن روزانه شد ولی بین سطوح مختلف تغذیه با مکمل کنسانتره تفاوت معنی­ داری مشاهده نشد. در بین صفات رشد، طول بدن و ارتفاع بدن به طور معنی داری تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. مدت زمانی که بره ها صرف چرا در مرتع کردند تحت تاثیر معنی دار تغذیه سطوح مختلف مکمل کنسانتره قرار نگرفت. تغذیه مکمل کنسانتره به‎طور معنی‎داری سبب افزایش قابلیت هضم ماده آلی شد. تغییرات گلوکز خون بره ها در طول دوره آزمایشی بین گروه شاهد و تیمارهای دریافت کننده مکمل کنسانتره معنی دار بود. سود خالص به‎ازای هر بره نیز در اثر تغذیه با مکمل کنسانتره به‎طور معنی‎داری افزایش یافت. نتیجه گیری: تغذیه مکمل کنسانتره در شرایط مرتع در بره های قزل سبب افزایش معنی دار در عملکرد رشد و نیز با توجه به سود خالص بیشتر از نظر اقتصادی مقرون به صرفه خواهد بود. بر اساس نتایج به دست آمده تغذیه حداقل روزانه ۱۵۰ گرم تا ۳۵۰ گرم مکمل کنسانتره در هنگام پرورش بره های قزل در شرایط چرای مرتعی توصیه می شود.

Concentrate supplement, Ghezel lamb, Nutrition, Pasture, بره قزل, تغذیه, چرای مرتعی, مکمل کنسانتره ای