ناصر علی منصوریان
وحید آگاه

از میان دولتهایی که تاکنون نظام جمهوری اسلامی را به عنوان قالب حکومتی خود پذیرفتهاند، موریتانی به عنوان مبدع این نظام و ایران و افغانستان از جهت رویکرد به اسلام و میزان نفوذ آن در نظام حقوقی در این نوشتار مورد نظر قرار گرفته و کشورهایی چون پاکستان و کومور به جهت اجتناب از اطاله کلام و صعوبت مطالعه تطبیقی در بیش از سه کشور از حیطه بررسی خارج گردیده است. ایران، افغانستان و موریتانی علیرغم اشتراکاتی همچون دین رسمی، لزوم مطابقت قوانین با اصول اسلامی و شرط مسلمانی رئیس جمهور، نقاط تمایز قابل تاملی دارند؛ امری که ناشی از دو نگاه متفاوت در عین اعتقاد مشترک به ارزشهای اسلامی است: نگاهی که در ایران به «حضور حداکثری دین در جامعه» و بالطبع نظام حقوقی و در موریتانی و افغانستان به «توازن میان آموزههای اسلامی، دموکراسی و حقوق بشر» تعبیر میشود. با عنایت به مطالعه تطبیقی پیش رو، به نظر میرسد قالب جمهوری اسلامی توان سازگاری حداکثری با بایستههای دموکراسی و حقوق بینالملل بشر را داشته و میتوان از آن به تلفیق دین و دموکراسی یاد کرد.

جمهوری اسلامی, اسلام, قانون اساسی, افغانستان, موریتانی