محمدحسین احمدی - استادیار، گروه مهندسی عمران، واحد بیضا، دانشگاه آزاد اسلامی، بیضا، ایران
امیر وکیلی - مربی گروه عمران، واحد بیضا، دانشگاه آزاد اسلامی، بیضا، ایران
رسول رجب پور - استادیار گروه عمران، واحد سپیدان، دانشگاه آزاد اسلامی، سپیدان، ایران.
غلامرضا سعیدی فر - مربی گروه عمران، واحد بیضا، دانشگاه آزاد اسلامی، بیضا، ایران
مهرداد محمدی راد - داش آموخته گروه عمران، واحد بیضا، دانشگاه آزاد اسلامی، بیضا، ایران

سدهای زیرزمینی به عنوان راهکاری نوین در ذخیره منابع آبی به صورت زیرسطحی مد نظر قرار گرفته اند. مکان یابی سدها بر اساس شرایط      سدهای زیرزمینی به عنوان راهکاری نوین در ذخیره منابع آبی به صورت زیرسطحی مد نظر قرار گرفته­اند. مکان­یابی این سدها بر اساس شرایط مورفولوژیکی و هیدرولوژیکی لازم و مناسب جهت احداث آنها انجام می­پذیرد. در این مطالعه دشت بیضا در شهرستان بیضا استان فارس مورد مطالعه قرار گرفت. بر این اساس در ابتدا با تشکیل شش لایه اطلاعاتی از داده­های ماهواره­ای لندست ۸ شامل؛ کاربری اراضی، لیتولوژی، شیب، توپوگرافی، تراکم آبراهه­ها و تراکم خطواره­ها، شرایط عمومی لازم برای احداث سد زیرزمینی بررسی و هر لایه نیز در زیرلایه­هایی کلاس­بندی گردید. سپس با توجه به اثرات کیفی و تاثیرات مثبت و منفی لایه­ها و زیرلایه­ها، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی به هر کدام از لایه­ها، وزن مناسب اختصاص یافت. با تلفیق لایه­های اطلاعاتی در نرم­افزار Arcmap نقشه تلفیق نهایی حاصل شد که بیانگر نقاط مناسب و نامناسب پهنه دشت بیضا به منظور احداث سد زیرزمینی بود. نتایج نشان داد که وزن لایه­های تراکم آبراهه، لیتولوژی، شیب، کاربری اراضی، توپوگرافی و تراکم خطواره به ترتیب دارای وزن­های ۸/۴۴، ۴/۲۳، ۱۵، ۸/۸، ۵ و ۳ بوده­اند. در نهایت با پایش نقشه نهایی و در نظر گرفتن فاکتورهای شرایط بالادست و محل اجرای محور سد، سه نقطه به منظور احداث سد زیرزمینی پیشنهاد شد که از بین این نقاط، منطقه بالادست مانش، مشهور به تنگ بنگ از شرایط مناسب تری جهت احداث سد زیرزمینی انتخاب شد که با احداث سد زیرزمینی در این نقاط علاوه بر ایجاد منبع جدید آبی پایدار از هدر رفت جریان­های سیلابی نیز جلوگیری و به تغذیه سفره­های زیرزمینی نیز کمک خواهد شد.

سد زیرزمینی, دشت بیضا, ARCMap, لندست ۸