امیدعلی امجدیان - دانشجوی کارشناسی ارشد
عیسی ارجی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی کرمانشاه
عبدالکریم کاشی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرج

شنبلیله گیاهی یک ساله متعلق به تیره ی بقولات است که سابقه ی کاشت طولانی در ایران دارد . توده های متنوعی ازاین گیاه در کشور یافت می شود، و لازم است که تحقیق کاملی به منظور شناسایی و ارزیابی این توده ها صورت پذیرد.تعداد کروموزومهای سوماتیکی 2n =16 ،خودبارور و علفی یکساله که به عنوان یک محصول علوفهای، دانهای و همچنین به عنوان سبزی کشت می شود )امید بیگی، 1731 (. ارتفاع آن با توجه به شرایط اقلیمی محل بین 40-60سانتیمتر است. گل های آن دو جنسی، سفید، زرد و بندرت بنفش رنگ میباشد. میوه آن غلاف دار و به طول 12-10سانتی متر میباشد. در هر غلاف10-20عدد بذر وجود دارد. گیاه دارای دمبرگ بلند و سه برگچه است که این سه برگچه از ویژگیهای خانواده بقولات است. برای کشت آبی 04 الی 144 کیلوگرم بذر در هکتار و برای کشت دیم 13 الی 22 کیلوگرم بذر در هکتار لازم است.از آنجا که بسته به نوع نمونه گیاه و اینکه هر گیاهی با توجه به نوع بافت و ساختمان و ترکیبات و مواد موجود نیاز به حلال خاص خود را دارد در مورد گیاه شنبلیله به منظور تعیین بهترین حلالبرای استخراج عصاره شنبلیله، حلال های مختلف قطبی و غیرقطبی از هگزان تا آب اسیدی مورد آزمایش قرار گرفتند نتایج آزمایشات نشان دادند که بهترین روش برای استخراج عصاره شنبلیله)از نظر بیشترین غلظت حاصلدرکمترین زمان بعد از قلیان حلال( استفاده از حلال های ذیل است حلال متانول آب مقطر) 50:50 ان هگزان متانول 50:50 متانول ان هگزان 30:70باید این نکته را مد نظر داشت که هر حلالی توانایی استخراج مواد خاصی را دارد و از این نظر محلولی از حلالها گاهاً می تواند برای رسیدن به مواد استخراجیبیشتر کار گشا باشد. نکته دیگر اینکه در مواردی که استفاده های خوراکی و دارویی شنبلیله ضروری باشد بهتر است به جای ان هگزان از الکل متانول 04 % استفاده شود که تفکیک و جدا سازی حلال از عصاره بهتر و ساده تر است و عوارض نخواهد داشت

متانول، ان هگزان،عصاره،سوکسله،کلونجر