مهدی شیخ موحد - دانشیار دانشکده علوم انسانی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران
حسین رحمت الهی - دانشجوی دکتری حقوق عمومی پردیس فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و منشور حقوق شهروندی دو رکن اساسی توسعه همه­جانبه و پایدار جوامع شهری و روستایی کشورمان هستند که با دربرگرفتن ماده­ها و تبصره­های متعدد، در راستای اعتلای دنیوی و اخروی همه اقشار کشورمان تدوین یافته­اند. یکی از موارد مورد تاکید در قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی، آزادی آموزش و پژوهش است که بر آن تاکید ویژه­ای شده است. در راستای توسعه آموزش و پژوهش همه­جانبه و پایدار کشور، ارزیابی تحقق­پذیری این شاخص توسعه ضروری و مهم به نظر می­رسد. از این­رو پژوهش توصیفی تحلیلی حاضر، با هدف ارزیابی تحقق­پذیری آزادی آموزش و پژوهش در منشور حقوق شهروندی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در کلانشهر شیراز، انجام گرفته است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات و داده­های مورد نیاز علاوه­بر بر مطالعات اسناد مربوطه، پرسشنامه محقق­ساخته است که با تکیه بر مفاد قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی تدوین شده است و روایی و پایایی آن با رعایت اصول علمی روش تحقیق تایید شده است. نتایج پژوهش نشان می­دهد میزان آگاهی شهرواندان از حقوق شهروندی با میانیگن ۳۱/۳، بالاتر از حد متوسط قرار دارد. نتایج در ارتباط با رضایت شهروندان از وضعیت متغیرهای آزادی آموزش و پژوهش نشان داد میانگین ۳۷ متغیر مورد بررسی بالاتر از حد متوسط می­باشد و میانگین نهایی محاسبه شده برای تحقق­پذیری آزادی آموزش و پژوهش مورد تاکید در منشور حقوق شهروندی و قانون اساسی جمهوری اسلامی از دیدگاه شهروندان با میزان ۶۹/۳ در سطح ۹۹ درصد اطمینان، بالاتر از حد متوسط ارزیابی شده است. در ادامه متناسب با نتایج به دست آمده، برای ارتقاء وضعیت متغیرهای آزادی آموزش و پژوهش مورد تاکید در منشور حقوق شهروندی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، با توجه به نقش نظارتی قوای سه گانه راهکارهایی ارائه شده است.

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران, منشور حقوق شهروندی, آزادی آموزش و پژوهش, شیراز