حسن نوروزی - دکتری علوم اقتصادی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کهگیلویه و بویراحمد، یاسوج، ایران
سلیمان محمدی دوست - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج

شهر یاسوج از جمله شهرهایی است که پس از انقلاب اسلامی به شدت تحت تاثیر سیاستهای دولت قرار گرفته و به ویژه از سال ۱۳۶۵به بعد جمعیت و مساحت آن بسیار افزایش یافته است و از آنجا که این شهر بر بستر زمین های کشاورزی و منابع بکر طبیعی قرار گرفته است، با تاثیرپذیری از اقدامات دولت، بخش وسیعی از اراضی کشاورزی و جنگلهای پیرامون این شهر به ساخت و سازهای شهری اختصاص یافته است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی توسعه افقی شهر یاسوج  و تاثیر آن  بر اراضی زراعی پیرامون می باشد. روش بکار رفته تحلیلی-توصیفی و به لحاظ هدف کاربردی است. داده های مورد نیاز با استفاده از روش کتابخانه­ای – اسنادی و میدانی به دست امده است. جهت تحلیل و ترسیم داده های به دست آمده از مدل­های آنتروپی شانون و ضریب موران و نرم­افزارهای  Spss استفاده شده است. در این راستا به بررسی سیر پیدایش، تکوین و رشد شهر یاسوج طی چند دهه اخیر، مهمترین عوامل و سازوکارهای ناشی از اقدامات دولت که در گسترش فیزیکی شهر یاسوج موثر بوده است شناسایی شد و با استفاده از مدل آنتروپی شانون و ضریب موران میزان رشد نا همگون و اسپرال شهر مشخص گردید. خروجی تحلیل موران مبین این است که توزیع جمعیت پراکنده تر از مساحت نواحی شهر یاسوج می باشد و این نشان می­دهد که جمعیت شهر یاسوج از الگوی قطبی و خوشه ای فاصله دارد و به صورت پراکنده پخش شده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه مقدار آنتروپی شانون شهریاسوج در سال ۱۳۶۵ برابر با ۱۱۰۶/۱ بوده است نزدیک بودن مقدار آنتروپی به مقدار حداکثر ۲۰۸۷/۱ نشان دهنده رشد پراکنده (اسپرال) گسترش فیزیکی شهر است. در عین حال، با توجه به اینکه مقدار انتروپی برای در سال ،۱۳۹۰برابر با ۲۰۸۷/۱ محاسبه شده است، این امر نشان می دهد که طی سال­های اخیر، گسترش فیزیکی شهر، باز هم پراکنده تر و غیر متراکم گردیده است.

توسعه کالبدی, رشد پراکنده, زمینهای کشاورزی, شهر یاسوج