علی حسن سهراب نزاد - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
نگار نوری - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

ادبیات شفاهی بخشی از فولکلور است که میراث سنت های داستانی و غیر داستان مردمان گذشته است .ایلامیان به عنوان بخشی ازمردم کرد ، با تمدنی کهن وگنجینه ای از فرهنگ بکرشفاهی دارای متل ها وقصه های دیرینه است که مدتی است ثبت آنها مورد توجه محققان و پژوهشگران حوزه ادب عامه قرار گرفته است. امروزه نقدهای زیادی وجود دارد که بر کارکردهای ساختاری استوارند. ساختارگرایان همواره در پی آن بودند که به الگوهایی دست یابند تا به کمک آنها، قصه ها را مورد بررسی قرار دهند. هدف از این پژوهش، بررسی افسانه ها، داستان‎ها ومتل های کردی ایلام براساس نظریهءگریماس است. به دلیل فقدان مطالعه علمی و لزوم بررسی ساختاری و شهرت زیاد این نظریه، کوشیده شده به این سوال اصلی پاسخ داده شود، بازنمود بررسی افسانه ها، قصه ها ومتل های ایلامی بر اساس نظریه گریماس چگونه است؟برای رسیدن به پاسخ سوالات، با روش کتابخانه ای ۱۲۷ متل از ۵ کتاب انتخاب شده اند و سپس با الگوی تقابل های دوگانه و زنجیره های سه گانه گریماس ارزیابی گردیده است. نتیجه این بررسی نشان دهنده وجود شش کنشگر در متل ها است. از نظر حضور و عدم حضور شخصیت ها، سیزده گروه را می توان مشخص کرد .در بعضی از قصه ها، یک یا چند کنشگر غایبند که فرستنده بیشترین بسامد را از این نظر دارد. دردسته بندی انواع شخصیت ها مردان بیشترین کاربرد ومخلوقات کمترین کاربرد را دارند .زنجیره های روایی گریماس نیز در همه متل ها دیده می شوند.

روایت شناسی, نظریه گریماس, ادبیات عامه, زنجیره های روایی, متل های کردی ایلام