شلیر رحمانی - کارشناس ارشد نقد و نظریە ادبی ، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

نقد ادبی به معنی امروزی آن دانش و شاخه ای نوینی در ادبیات است که از بارقه­های آن تا رسیدن به مرحله ی شکوفایی و نقد بر پایه ی مبانی نظری، مسیری طولانی را طی کرده، و عوامل مختلفی در رسیدن به مرحله کنونی آن دخیل بوده اند. نقد ادبی از آبشخورهای آن که بیشتر نقد ضمن شعر و ناظر بر تحسین و تفاخر بوده تا دوره ی رونق، عوامل جانبی زیادی در رونق آن ایفای نقش کرده اند که نادیده گرفتن آنها سبب می شود سیمای کلی جریان نقد درست ترسیم نشود. این عوامل عبارتند از: نقش مجلات و روزنامه­ها، انتشارات و چاپخانه ها، نو شدن جریان شعر، توسعه گفتمان آکادمیک و گسترش انجمن های علمی، شاعران منتقد و نهضت های ادبی که هر کدام در ترسیم سیمای کلی نقد نقش مهمی داشته اند. این پژوهش با تحقیق در انواع آثار ادبی و در نظر گرفتن نقش هر کدام از جریان های فرهنگی و اجتماعی، عوامل تاثیرگذار در پیشرفت نقد ادبی را مشخص کرده است. در نتیجه ی تاثیر این عوامل راه ورود مباحث و نقدهای نو و مبانی نظری به نقد ادبی در ادبیات کردی باز شد. مقاله ی حاضر بر آن است مهمترین عوامل فرهنگی و اجتماعی در ظهور نقد ادبی نوین به زبان کردی (میانه) در دو مقطع تاریخی اواسط و اواخر سده ی بیست را مورد بررسی قرار دهد. تفاوت پژوهش حاضر با پژوهش های پیشین مربوط به در نظر گرفتن سیمای کلی نقد و بررسی عوامل موثر در تغییر نقد سنتی به نقد نوین در ادبیات کردی است.

ادبیات کرد۸۱ی, نقد ادبی, نقد روزنامه ای, نقد سنتی, نقد نوین