محمدرضا حسنی جلیلیان - زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد ، ایران

از میان سروده های مهدی اخوان ثالث «زمستان» از همه مشهورتر است. در سروده های کردی پرتو کرمانشاهی هم ظاهرا شعری که به «ارمنی» مشهور شده از همه نام آور تر است. در این پژوهش این دو سروده از دیدگاه محتوایی و نشانه شناختی بررسی و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که پرتو در سرایش «ارمنی» در دو سطح تصویر کلی و نشانه ها از «زمستان» اخوان ثالث متاثر بوده است. در طرح کلی، پناه بردن شبانه فردی بی خانمان به ساقی، درخواست از او، عدم اعتماد به افراد و هراس از محیط و در سطح نشانه شناسی تقابل نشانه هایی همچون: لولی/ آواره، ترسا/ ارمنی، جام/ شیشه و مانند آن، از موارد مشترک در دو اثر است. اما در سطح تاویل معنایی نشانه هایی که شعر اخوان را تاویل پذیر کرده، بسیار روشن تر از شعر پرتو است. هر چند دو بیت از سروده پرتو نیز امکان تاویل متن و هم خوانی با سروده اخوان را فراهم می سازد. وجه افتراق دو اثر، طراوت و طنز سروده پرتو در مقابل جدیت شعر اخوان است.

پرتو کرمانشاهی, اخوان ثالث, نقد نشانه شناختی, زمستان, ارمنی