سیاوش مرشدی - دکترای زبان و ادبیات فارسی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد گرگان، مرکز گمیشان

شاعران کرد نظیره هایی از مثنوی های نظامی (پنج گنج) سروده اند. ایشان در میان آثار نظامی بیش از همه به خسرو و شیرین نظر داشته اند، چنان که لیلی و مجنون، اسکندرنامه و نظیره های دیگر نظامی کمیابند؛ در حالی که نسخه های منتشر شده از خسرو و شیرین های (شیرین و فرهاد) کردی و یا نسخه های خطی آنها در کتابخانه های ایران و دیگر کشورهای جهان موجود است. در این مقاله، از میان ۱۱ نظیره معرفی شده، ۶ مورد نظیره ی خسرو و شیرین است. نظیره سرایان خسرو و شیرین به زبان کردی، علاوه بر تاثیرپذیری از خسرو و شیرین نظامی، از منابع شفاهی یا کتبی محلی خود نیز تاثیر پذیرفته اند. در این مقاله به معرفی این نظیره ها پرداخته شده است و در مواردی نیز موارد اختلاف این نظیره ها با خسرو و شیرین نظامی بیان شده است. از سوی دیگر بیشتر نظیره های کردی­ یی که در این مقاله معرفی شده، بر اوزان غیرعروضی (اوزن هجایی) سروده شده اند. البته در مم آلان، هرچند احمد خانی آن را از مثنوی های نظامی اقتباس نکرده اما وزن لیلی و مجنون نظامی را به کار برده است.

نظیره سازی, نظامی گنجوی, نظیره های کردی, خسرو و شیرین, وزن هجایی