محمدباقر مکرمی پور - دانشجوی دکتری علوم سیاسی/مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد تهران، تهران، ایران

در این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی چالش های موجود در دیپلماسی آب ایران و ترکیه بررسی و شناسایی شد. فرضیه پژوهش این است که به رغم مطرح شدن دیپلماسی آب در حل اختلافات موجود بر سر حوضه های آبریز مشترک بین ایران و ترکیه، اما به دلیل عدم وجود عنصر اعتماد، همکاری نکردن دو کشور و مشارکت پایین بازیگران دولتی و غیردولتی بین دو کشور موفقیت آمیز نبوده است، هر چند فرایند دیپلماسی آب موجب گردیده است تا از منازعات شدید سیاسی در روابط ایران و ترکیه در منطقه جلوگیری گردد. نتایج این پژوهش نشان می دهد دیپلماسی آب به عنوان یک ابزار سیاست خارجی، موجب مشارکت سیاسی بیشتر در مدیریت تعاونی آب های مشترک می گردد، ابزارهای لازم را برای رفع تعارضات آب مشترک فراهم می آورد و نقاط کانونی جدیدی را برای دیپلماسی آب ارائه می دهد، اما بررسی روابط ایران و ترکیه در خصوص آب های مشترک نشان داد که دیپلماسی آب نتوانسته است در حل اختلافات موجود موفقیت آمیز باشد. پروژه گاپ و تاثیراتی که این پروژه بر تالاب هورالعظیم و مخاطرات زیست-محیطی که به ویژه در غرب کشور ایران ایجاد نموده است نشان از عدم موفقیت نقش دیپلماسی آب در روابط دو کشور است. هر چند باید گفت که دیپلماسی آب موجب گردیده است تا از منازعات سیاسی شدید دو کشور در منطقه غرب آسیا جلوگیری شود. در مجموع باید گفت درک صحیح از چنین موضوعاتی برای حمایت از بحث های مثمرثمر بین کشورها در مورد طراحی قانونی مشخص به منظور تحقق نیازهای خاص آن ها در زمینه دیپلماسی آب بسیار مهم است.

دیپلماسی آب, ایران, ترکیه, گاپ