سجاد جلالی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
ناصر پنجه که - دانشیار، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
مصطفی درویش نیا - استادیار، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران.
محمد سالاری - دانشیار، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.
احمد صالحی - مربی، گروه بیماری شناسی گیاهی، سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، مدیریت جهاد کشاورزی طرقبه شاندیز، خراسانی رضوی، ایران.

در این تحقیق اثرات آنتاگونیستی جدایههای باکتریایی Bacillus subtilisوPseudomonas fluorescens علیه بیمارگر در آزمایشگاه و روی گوجهفرنگی رقم اچفلات در گلخانه بررسی شد. میزان بازدارندگی جدایههای باکتریایی از رشد بیمارگر به روش کشت متقابل روی محیط کشت PDA ارزیابی گردید. دو جدایه ازP. fluorescens  و یک جدایه از B. subtilis بر بیمارگر در گلخانه به روش آغشته سازی ریشه گیاهچهها با سوسپانسیون باکتری قبل از انتقال دادن گیاهچهها به گلدانها بررسی شد. یک سوم فوقانی خاک گلدانها قبل از انتقال گیاهچهها به گلدانها به نسبت ۱۰ درصد وزنی با مایه تلقیح قارچ بیمارگر آلوده شده بود. برهمکنش بین آنتاگونیستها و بیمارگر در گلخانه، ۶۰ روز پس از مایهکوبی گیاهچهها با اندازهگیری فاکتورهای رشدی گیاهچههای گوجهفرنگی و شدت بیماری پژمردگی فوزاریومی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که جدایههای (P۱) P. fluorescens، (P۲) P. fluorescens و B. subtilis در آزمایشگاه به ترتیب ۸/۲۸، ۷۴/۲۵ و ۵۲/۱۰ درصد بازدارندگی از رشد بیمارگر را داشتند. آنتاگونیستهای P. fluorescensوB. subtilis در آزمایشهای گلخانهای موجب کاهش شدت آلودگی و افزایش فاکتورهای رشدی بوتههای گوجهفرنگی در حضور قارچ بیمارگر شدند. در روش کشت متقابل جدایههای P. fluorescens از قدرت آنتاگونیستی بالاتری برخوردار بودند، در حالی که در آزمایش گلخانهای جدایه B. subtilis در افزایش رشد گیاه و کاهش بیماری موثرتر است.

پژمردگی فوزاریومی ریزوسفر, ضد قارچی, عوامل بیوکنترل طبیعی