فریبرز فرخی - عضو هیات علمی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد، ایران
محمد حاجیان شهری - استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد، ایران
محمد سالاری - دانشیار گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل، زابل، ایران
حمید روحانی - استاد گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چغندرقند، از مهم ترین محصولات زراعی ایران است و بیماری های مرگ گیاهچه و پوسیدگی ریشه ناشی از R. solani از مهمترین علل کاهش عملکرد چغندرقند، می باشند. در این تحقیق جنبه های مختلف آنتاگونیستی ۶ جدایه از  P. oligandrumدر کنترل R. solaniبا روش هایآزمایشگاهی شامل بررسی های میکروسکوپی نحوه ارتباط هیفی، رقابت غذایی، اثر متابولیت های گازی فرار،  اثر ترشحات مایع خارج سلولی در محیط کشت مصنوعی، خاک و وجود متابولیت های ضد قارچی مقاوم به حرارت در محیط کشت مصنوعی ارزیابی شدند. در بررسی های میکروسکوپی رفتار هیف  P. oligandrumبه شکل پیچیدن به دور هیف، چروکیدگی و جداشدن پروتوپلاست از دیواره سلولی، تشکیل اووسپور بر روی و داخل هیف R. solani دیده شد. در سایر آزمایش ها، جدایه های تربت جام و مشهد آنتاگونیست بیشترین قابلیت رقابت غذایی با R. solani را در محیط کشت داشتند و متابولیت های گازی فرار کلونی ۳۶ ساعته جدایه تربت جام آنتاگونیست با۴۱/۵۶ درصد بیشترین تاثیر را در بازدارندگی از رشد میسلیوم R. solani داشت. بررسی کارایی ترشحات مایع خارج سلولی P. oligandrum در ممانعت از رشد میسلیوم R. solani در محیط کشت نشان داد جدایه مشهد با۳۱/۷۱درصد بیشترین بازدارندگی از رشد R. solani و غلظت های۳۰%،۴۰% و۵۰% ترشحات مایع خارج سلولی جدایه تربت جام بیشترین اثر بازدارندگی از رشد R. solani را در محیط کشت داشتند. در بررسی کارایی ترشحات مایع خارج سلولی P. oligandrum در ممانعت از رشد میسلیوم R. solani در خاک مشخص شد، تیماری که خاک مورد استفاده در آن تنها با اینوکولوم P. oligandrum آلوده شده بود با ۰۹/۳۲ درصد بیشترین تاثیر را در بازدارندگی از رشد میسلیوم R. solani داشت. همچنین جدایه تربت جام، با ۳۶/۷۱ درصد بیشترین بازدارندگی از رشد R. solani را در آزمون مقایسه توانایی تولید متابولیت های ضد قارچی مقاوم به حرارت در محیط کشت، را داشت.

کنترل بیولوژیک, چغندرقند, R. solani و P. oligandrum