صمد برزویان - استادیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
فائزه محمداسمعیلی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
عباس عباسپور - دانشیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

مقدمه و هدف: هدف از مقاله حاضر، طراحی الگوی عملیاتی تقاضا و برآورد معلمان مورد نیاز در دوره ابتدایی و متوسطه اول طی سال های ۱۴۰۴-۱۳۹۹ بود. روش شناسی پژوهش: این مقاله از منظر رویکرد از نوع پژوهش های کمی، از نظر هدف، در زمره پژوهش های کاربردی و از منظر نحوه گردآوری داده ها، در قسمت طراحی الگوی عملیاتی از نوع مطالعه کتابخانه ای و در بخش برآورد معلمان از نوع پژوهش های بررسی موردی بود. جامعه و نمونه آماری تحقیق شامل ۳۵۸،۸۹۷ معلم مشغول به خدمت در دوره های تحصیلی ابتدایی و اول متوسطه درسال تحصیلی ۹۹ - ۱۳۹۸ (سال پایه) بوده است. پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات اسنادی و میدانی پیشین و تحلیل اطلاعات و یافته های آن مطالعات انجام پذیرفت و در آن به روش توصیفی- تحلیلی به تفسیر انتقادی و تاویل داده ها با هدف به دست آوردن برآوردی از تعداد معلمان مورد نیاز پرداخته شد. در این پژوهش، ضمن تشریح مراحل الگوی عملیاتی تقاضای معلمان مورد نیاز، تعداد معلمان دوره ابتدایی و اول متوسطه به طور کلی و به تفکیک دروس منطبق بر تراکم کلاسی و تعداد کلاس مورد نیاز، در سه سناریو متوسط تراکم عملکردی، حداکثر مطلوب تراکم دانش آموزی و تراکم استاندارد دانش آموزی تا سال تحصیلی ۰۵ - ۱۴۰۴ برآورد گردید. یافته­ ها: متوسط رشد سالانه معلمان ابتدایی تقریبا ۱.۲۵% و بیشترین تعداد معلمان ابتدایی حدودا معادل۳۲۵،۰۰۰ نفر در سال ۰۴ - ۱۴۰۳ و متوسط رشد سالانه معلمان دوره اول متوسطه تقریبا ۲.۷% و حدودا معادل ۱۷۸،۰۰۰ نفر در سال ۰۵ - ۱۴۰۴ برآورد شد. بحث و نتیجه ­گیری: سرانجام، با تاکید بر الگو و برآورد ارائه شده، نتایجی احصاء گردید که می تواند در جهت اخذ ساز و کار های مناسب در حیطه جذب معلمان مورد نیاز دوره آموزش و پرورش عمومی کشور از طرق مختلف ( فارغ التحصیلان متعهد خدمت دانشگاه فرهنگیان، استخدامی های ماده ۲۸و ... ) راهگشا باشد.

الگوی عملیاتی, تقاضای معلمان, دوره ابتدایی و اول متوسطه