احمد حجاریان - پژوهشگر پسادکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

از گردشگری روستایی می توان به­عنوان شاهراه کلیدی در بهره­برداری محیطی و آینده­پژوهی سرزمینی و محلی یاد کرد. نوشتار حاضر با علم به جایگاه این مهم در آینده اقتصاد کشورمان و با تاثیر از مطالعات جهانی صورت­گرفته و همچنین تاثیر از نقش کم رنگ مطالعات گردشگری روستایی، به ­بررسی این مهم پرداخته است؛ بنابراین هدف از این مطالعه شناسایی شاخص­های موثر بر وضعیت گردشگری روستایی استان خراسان رضوی است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی­ تحلیلی و نوع آن از نظر هدف، بنیادی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش های اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری ۱۹ روستای انتخابی هدف گردشگری استان خراسان رضوی است و از مجموع ۳۸۰۸ خانوار ساکن در سکونتگاه های روستایی، با فرمول کوکران، حجم نمونه ۳۳۹ خانوار برآورد شد و این افراد با روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. برای آزمودن مدل مفهومی پژوهش و بررسی تاثیر ابعاد پژوهش در توسعه گردشگری روستایی از تکنیک حداقل مربعات جزئی و از نرم افزار Smart PLS استفاده شد. با توجه به نتایج، ضرایب t بین متغیرهای اصلی پژوهش، بالای ۹۶/۱ بوده؛ یعنی رابطه معنادار و مستقیم است. بدین ترتیب ابعاد اجتماعی­ فرهنگی، اقتصادی، برنامه­ریزی­ مدیریتی و زیرساختی­ خدماتی در توسعه گردشگری روستایی تاثیر مثبت و معناداری دارد. مقدار R۲ نشان می دهد ۳/۸۴% توسعه گردشگری روستایی با دست­یابی به ابعاد چهارگانه تبیین شده و بعد اقتصادی با ضریب ۸۹/۰، تاثیر بیشتری نسبت به سایر ابعاد در توسعه گردشگری روستایی داشته است. با توجه به مقدار شاخص اجتماعی­ فرهنگی (۰۵۹/۰) پیشنهاد می­ شود، به­منظور ارتقای سطح توسعه گردشگری روستایی، شاخص­های فرهنگی­ اجتماعی مورد توجه بیشتری قرار گیرد تا برآیند نهایی توسعه گردشگری بهبود یابد. درواقع با ارتقای شاخص اجتماعی­ فرهنگی، انگیزش برای مسافرت و جذب گردشگر بیشتر می­شود و برای تحقق اهداف با بهره ­گیری از این شاخص­ ها، تقویت امکانات و خدمات در کنار جاذبه­ ها و منابع گردشگری روستایی با هدف جلب رضایت بیشتر گردشگر و ایجاد اشتغال و درآمد ذی­نفعان پیشنهاد می­شود.

گردشگری, گردشگری روستایی, خانوار روستایی, مدل ساختاری PLS, استان خراسان رضوی