زهرا عباسی - دانشجوی کارشناسی ارشد، بخش مهندسی مواد، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز
رامین ابراهیمی - دانشیار، بخش مهندسی مواد، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز

خواص مکانیکی و پایداری حرارتی از جمله مهم­ترین جنبه­های کاربرد تجاری فلزات شدیدا تغییرشکل یافته هستند. ریزساختار ماده کنترل ­کننده خواص مکانیکی نهایی است. پایداری حرارتی ریزساختار را می­توان به صورت مقاومت به فرایندهای بازیابی و تبلورمجدد تعریف کرد که این فرایندها بازگرداننده ریزساختار تغییر شکل یافته هستند. نقش اصلی کنترل تحولات ریزساختاری بر عهده­ی فرایندهای تبلورمجدد و بازیابی است که پدیده­های فعال شده با دما بوده و باعث بازگردانی ریزساختار تغییرشکل یافته می­شوند. در این پژوهش تبلورمجدد استاتیکی مس شدیدا تغییرشکل یافته با روش نوین اکستروژن برشی ساده (SSE) مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، نمونه­های تغییرفرم یافته با کرنش­های مختلف در محدوده دمایی ۱۸۰ تا ۲۹۰ درجه سانتیگراد مورد آنالیز ریزساختاری و آزمایش سختی قرار گرفتند. سپس با محاسبه کسر نرم شدن، ثوابت معادله JMAK در شرایط مختلف تعیین گردیدند. نتایج حاکی از آن است که با افزایش کرنش از ۱۵/۱ به ۹/۶، اندازه کریستال و پایداری حرارتی کاهش می ­یابد، هم­چنین زمان لازم برای وقوع ۵۰% تبلورمجدد در دمای C°۲۱۰ که برای پاس اول ۸۶۴ ثانیه بوده در پاس دوم به ۲۹۹ ثانیه و در پاس ششم به ۲۰۷ ثانیه تقلیل می­ یابد.

نانوساختار, تغییرشکل پلاستیک شدید, بازیابی و تبلورمجدد استاتیکی