جواد کیانی - گروه مرزبانی، دانشکده علوم و فنون مرزبانی، دانشگاه جامع علوم انتظامی امین، تهران، ایران
رضا پارسای - گروه امنیتی-دفاعی پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی فراجا، تهران، ایران
بهرام پورجوان - گروه مرزبانی، دانشکده علوم و فنون مرزبانی، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

زمینه و هدف: امنیت مولفه­ای کلیدی در ثبات و پیشرفت هر کشور به حساب می­آید که خلاء آن در مناطق مرزی می­تواند پیامدهای ناگواری در میان مرزنشینان و مرکزنشینان به همراه داشته باشد. پژوهش حاضر به دنبال شناخت چالش های امنیتی مرز ایران و عراق با مطالعه موردی شهرستان مرزی سردشت می باشد.روش پژوهش: پژوهش حاضر بلحاظ هدف کاربردی و بلحاظ ماهیت و نحوه گردآوری داده ها، توصیفی از نوع کیفی است. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته با جامعه مشارکت کننده به تعداد ۱۵ نفر از خبرگان و کارشناسان حوزه امنیت بوده که به صورت هدفمند و تمام شمار انتخاب شده اند. داده­های به دست آمده با بهره گیری از تکنیک تحلیل مضمون سه سطحی مورد تجزیه و تحلیل  قرار گرفت.یافته ­ها: یافته های پژوهش نشان می دهد از دیدگاه جامعه مشارکت کننده، چالش های امنیتی در محدوده مورد مطالعه از پنج مضمون فراگیر و ده مضمون سازمان دهنده به شرح تشدید شکاف مرکز-پیرامون، فعالیت گروهک­های معاند، قاچاق، نیروهای فرامنطقه­ای؛ و تعداد دو شاخص برای هر مولفه جمعا بیست شاخص، تشکیل شده است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد ابعادی چون حضور و تردد گروهک­های معاند در نوار مرزی، شکاف مرکز-پیرامون، نابرابری در برخورداری مرزنشینان از رفاه اجتماعی و پدیده قاچاق در نوار مرزی این شهرستان به ترتیب بیشترین تاثیر را بر بروز چالش های امنیتی میان ایران و عراق در شهرستان مرزی سردشت دارند. البته باید گفت که تمامی این ابعاد همراه با مولفه­های و شاخص­های به دست آمده در ارتباطی متقابل با هم قرار دارند و هر کدام ممکن است بر دیگری تاثیری فزاینده داشته باشد یا اینکه از آن متاثر باشد.

چالش های امنیتی, مرز, ایران, عراق, شهرستان سردشت