علیرضا زارع - دانشجو دکتری، گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
محمدرضا رضایی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
حسنعلی لقائی - استاد مدعو، گروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

کیفیت محیط شهری به عنوان بخشی از کیفیت زندگی، از مباحث کلیدی در حوزه­ی مطالعات شهری است که با رشد سریع شهرها و تمرکز جمعیت و فعالیت دست­خوش تغییر قرار گرفته است. در رابطه با بافت­های تاریخی شهرها این امر از اهمیت بیشتری برخوردار است و در این نوع بافت، بسیاری از فضاها دچار فرسایش شده و مولفه­های کیفی آن دچار نقصان است. بنابراین توجه به کیفیات محیطی بافت­های تاریخی یکی از مهم­ترین عوامل در شناسایی محدوده­ها هدف جهت مداخله در آن­هاست. تحقیق حاضر نیز تبیین مولفه­های موثر بر ارتفاء سطح کیفی بافت­های تاریخی در محدوده منطقه ۸ کلانشهر شیراز می­باشد. تحقیق کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. جامعه­ی آماری تحقیق ساکنین منطقه­ هشت شهر شیراز می­باشد، جمعیت این منطقه بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن برابر ۹۷۶۷ نفر و حجم نمونه نیز براساس فرمول کوکران برابر ۳۶۹ نفر محاسبه شده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده­های پرسشنامه­ای از نرم­افزار SPSS و آزمون تحلیل عاملی تائیدی و آزمون فریدمن کمک گرفته شد. نتایج  بررسی میزان رضایت شهروندان از کیفیت زندگی در منطقه هشت کلانشهر شیراز نشان داد در بیشتر شاخص­های مورد بررسی میانگین رضایتمندی ساکنین کمتر از میانگین متوسط (۳.۵) می­باشد. محاسبه بار عاملی متغیرهای و شاخص­های تحقیق با کمک روش دلفی و نرم­افزار SPSS نیز نشان داد؛ پنج عامل کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و بصری دارای بار عاملی بر روی کیفیت محیط می­باشند. بارهای عامل محاسبه شده برای بیشتر عامل­های فوق بیشتر از ۶ محاسبه شده که نشان دهنده بالا بودن بار عاملی این شاخص­ها در سنجش کیفیت محیطی بافت قدیم شیراز می­باشند.

کیفیت محیطی, بافت تاریخی, شیراز