مهدی پورکرد* - کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی
عباس ابوالقاسمی - دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی

هدف: پژوهش حاضر تعییین ارتباط تکانشوری، سیستم­های بازداری و فعال­سازی رفتاری با گرایش به  سوء مصرف مواد در نوجوانان می­باشد.  روش: این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را دانش­آموزان پایه­های اول و دوم دبیرستان­های پسرانه مناطق آسیب­پذیر شهر اردبیل تشکیل می­دهند. نمونه پژوهش شامل ۶۱۶ دانش­آموز از دبیرستان­های آسیب­پذیر شهر اردبیل بود که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع­آوری داده­ها از مقیاس تکانشوری،  مقیاس فعال­سازی - بازداری رفتاری، مقیاس نگرش به مصرف مواد و چک لیست گرایش به مصرف مواد استفاده شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که تکانشوری، سیستم فعال­ساز رفتاری و سیستم بازداری رفتاری با سوء مصرف مواد در نوجوانان رابطه معنی­داری دارند. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد که قوی­ترین متغیرهای پیش­بینی­کننده گرایش به سوء مصرف مواد در نوجوانان به ترتیب تکانشوری حرکتی، سیستم بازداری رفتاری، سیستم فعال­ساز رفتاری، بی­برنامگی و تکانشوری شناختی می­باشند. نتیجه­گیری: این نتایج بیان می­کند که افزایش سطوح تکانشوری و سیستم فعال­سازی، و کاهش بازداری رفتاری، میزان سوء مصرف مواد را در نوجوانان افزایش می­دهد.

تکانشوری, بازداری رفتاری, فعالساز رفتاری, سوء مصرف مواد