محمد فاریابی - دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران

آب زیرزمینی یگانه منبع تامین آب در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک دنیا است. بهره برداری بیش از حد، خشکسالی و تغییر اقلیم در دهه­های اخیر باعث افت کمی و کیفی منابع آب­زیرزمینی شده­اند. یکی از نتایج افت سطح آب­زیرزمینی، کاهش آبدهی چاه­ها است. افزایش عمق چاه­های بهره­برداری به عنوان یکی از گزینه­های مهم برای جبران این مشکل مطرح شده است. هدف از این تحقیق تعیین عمق بهینه­ی چاه­های بهره­برداری در دشت کاشان است، به طوری که آب باقی مانده در آبخوان پاسخگوی نیازهای آبی شرب و صنعت در یک افق پانزده ساله (سال ۱۴۰۵) باشد. به این منظور اطلاعات زمین شناسی و داده­هائی مانند تراز سطح آب زیرزمینی در چاه­های مشاهده­ای، ارتفاع سنگ کف، ضرایب آب­پویایی آبخوان و داده­های کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی استفاده شده­اند. با استفاده از داده­های سطح آب زیرزمینی در چاه­های مشاهده­ای، معادلات ریاضی تغییر سطح آب با زمان استخراج گردیده، و از این معادلات برای پیش­بینی سطح آب زیرزمینی در سال­های آینده استفاده شده است. کیفیت آب زیرزمینی نیز با استفاده از داده­های کیفی چاه­های معرف در سال­های آینده پیش­بینی شده است. تغییرات کمی و کیفی آب موجود در آبخوان نیز با درنظر گرفتن نمایشنامه­های مختلف افزایش افت سطح آب زیرزمینی نسبت به روند بهنجار آن بررسی شده است. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق، نمایشنامه افزایش افت ۲۵ درصدی نسبت به افت بهنجار افق طرح به عنوان مناسب­ترین راهبرد برای تعیین عمق بهینه­ی چاه­های بهره­برداری در دشت کاشان در نظر گرفته شد. البته با توجه به اینکه عمق اغلب چاه­های منطقه مطالعه شده بیش از مقدار پیشنهاد شده در این نمایشنامه است، بنابراین افزایش عمق و کف شکنی چاه­های بهره­برداری پیشنهاد نمی­شود.

آب زیرزمینی, چاه های بهره برداری, عمق بهینه, دشت کاشان