منوچهر شکریان - دانشگاه شهید چمران اهواز
محمود شفاعی بجستان - دانشگاه شهید چمران اهواز- دانشکده مهندسی علوم آب- گروه سازه های آبی

درحوضچه­های آرامش با شیب معکوس در پایین دست سطوح شیبدار، معمولا قسمتی از پرش بر روی سطح شیبدار منتقل می­شود، و در عمل بیشتر پرش نوع B-F اتفاق می­افتد. خصوصیات پرشB –F در سطوح شیبدار، از جمله نسبت عمق­ها و طول غلتابی، می­تواند کمک شایانی به طراحی مناسبت­تر و ارزان­تر حوضچه ی آرامش پایین­دست باشد. دراین تحقیق ابتدا با استفاده از تحلیل ابعادی و انگاره خود- تشابهی ناقص معادله­ی کلی جهت محاسبه ی نسبت عمق­های مزدوج استخراج شد. آزمایش­ها در مدلی با سه شیب مختلف برای نهر بالادست (۵/۱۳، ۵/۲۱ و ۵/۲۹ درجه) با حوضچه­های آرامش در سه شیب (۰۵/۰-، ۱/۰- و ۱۵/۰- درصد) انجام شدند. نتایج نشان دادند که با افزایش شیب حوضچه ی آرامش نسبت عمق­های مزدوج کاهش می­یابد بطوری که در شیب ۱۵/۰- درصد، و برای یک موقعیت پرش ثابت (۵/۰E۰=)، نسبت عمق­های مزدوج حدود شصت درصد نسبت به شیب ۰۵/۰- کاهش پیدا کرد. طول غلتاب پرش نیز بررسی گردید و برای محاسبه ی آن رابطه ای کلی برحسب افت نسبی کارمایه درداخل پرش استخراج شد. نتایج نشان دادند که معادله طول غلتابی مستقل از شیب نهر بالادست وحوضچه ی آرامش است. در نهایت، با استفاده از داده­های آزمایشگاهی این  تحقیق، ضرایب روابط کلی به­ دست آمد و درصد متوسط خطای معادله­های کلی جهت محاسبه ی نسبت عمق­ها و طول غلتابی به ترتیب ۷۲/۸ و ۳۱/۱۳ درصد محاسبه گردیدند.

پرش آبی, استهلاک کارمایه, سطوح شیبدار, پرش B-F, حوضچه ی آرامش