جمیله توکلی نیا - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
بتول مجیدی خامنه - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سعید ظرغامی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

فرآیند جهانی شدن اقتصاد، ادغام اقتصاد ملی در اقتصاد جهانی است. جهت ادغام در این فرآیند جهانی نیاز به زیرساخت­ها، ظرفیت­ها و توانمندی­های متناسب می­باشد. در این رابطه کلانشهرهای کشورهای درحال توسعه با داشتن این شرایط به نوعی دروازه ورود کشورها به فرآیندجهانی شدن به شمار می­روند. لذا بیان جایگاه کلانشهرها و بررسی عملکرد آنها در اقتصاد جهانی حائز اهمیت می­باشد. بدین منظور پژوهش حاضر به مقایسه دو کلانشهر تهران و استانبول بر اساس شاخص­های جهانی شدن اقتصاد از نظر موسسه­ها و سازمان­های مختلف می­پردازد و در این راستا سعی درارزیابی عملکرد دو کلانشهر در اقتصاد جهانی دارد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. جهت مقایسه شاخص­ها ابتدا به تحلیل زمینه­ها و نقاط ضعف و قوت این دوکلانشهر و سیاست­های تاثیرگذار در این زمینه در ارتباط با متغیرهای پژوهش پرداخته و سپس آزمون T دو نمونه­ای مستقل جهت بررسی عملکرد این دو کلانشهر به کار گرفته شده است. نتیجه نشان می­دهد که بیشترین میزان اختلاف به ترتیب مربوط به شاخص­ تعداد شرکت­های خارجی (با مقدار T ، ۶۳۳/۲۷- )، واردات (با مقدار T، ۳۰۱/۱۰- )، صادرات (با مقدار T، ۴۳۵/۷-)، عملکرد شبکه ارتباطی هوایی (با مقدار T ،۰۳۹/۷-)،  میزان سرمایه­گذاری مستقیم خارجی (با مقدار T، ۲۷۶/۴-) و کمترین اختلاف مربوط به ضریب نفوذ اینترنت (با مقدار T، ۲.۵ – ) است. با توجه به بررسی شاخص­ها از لحاظ توصیفی، تحلیلی و استنباطی نتایج این پژوهش گویای آن است که در تمامی شاخص­های جهانی شدن اقتصاد، عملکرد استانبول از تهران قوی­تر بوده و بطور کلی در این زمینه استانبول از تهران موفق تر عمل کرده است

جهانی شدن اقتصاد, عملکرد کلانشهرها, شاخص های جهانی, تهران, استانبول