محسن رضائیان

سخن سردبیر Editorial مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان دوره ۲۲، بهمن ۱۴۰۲، رفتار خودکشی و پیشگیری از آن: ضرورت استفاده از راه کارهای چندوجهی برای پیشگیری Suicidal Behavior and Its Prevention: the Necessity of Using Multi-Component Strategies for Prevention محسن رضائیان[۱] Mohsen Rezaeian در دو مقاله سردبیری قبل به تشریح انواع رفتارهای خودکشی و ضرورت پیشگیری از آن ها پرداختیم. با توجه به اهمیت بسیار زیاد این موضوع، تمامی جوامع، از سطح محلی تا ملی باید دارای برنامه ها و راه کارهای مشخص برای مقابله با رفتار خودکشی یعنی فکر، برنامه ریزی، اقدام و خودکشی باشند [۲-۱]. همان طور که دیدیم برای رخداد خودکشی، عوامل متعدد فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی وجود دارند. بنابراین، برنامه ها و راه کار های مقابله با خودکشی نیز باید تمامی این عوامل موثر را مورد نظر قرار دهند [۳]. بی مناسبت نیست که شواهد موجود، نشان می دهند که راه کار های پیشگیری از خودکشی که اصطلاحا چند وجهی (Multi- components) هستند، نسبت به سایر برنامه ها، از موفقیت های بیشتری برای پیشگیری از خودکشی، برخوردارند [۵-۴]. نظر به اهمیت آشنایی با چنین راه کارهایی، در سخنان سردبیری آینده به تشریح مهم ترین آن ها، خواهیم پرداخت. اما در این سخن سردبیری به این نکته اشاره خواهیم کرد که سازمان بهداشت جهانی، یک راه کار جامع پیشگیری از خودکشی را دارای حداقل دوازده وجه یا جزء می داند [۷-۶]. این اجزاء به طور اختصار عبارتند از: ۱. وجود بودجه مناسب و شفاف برای اجرای دقیق برنامه. ۲. وجود نظارت و هماهنگی بین سازمان ها، مراکز و افرادی که در اجرای برنامه، دخیل هستند. ۳. وجود یک نظام جامع جمع آوردی داده های مربوط به خودکشی که منجر به ثبت دقیق داده ها و استفاده های علمی از آن ها می گردد. ۴. وجود یک دستورالعمل جامع برای گزارش صحیح و مسئولانه اخبار خودکشی در تمامی رسانه ها اعم از چاپی، رادیو، تلویزیون و رسانه های جمعی که باید از این دستورالعمل به درستی استفاده شود. ۵. وجود برنامه هایی جهت آگاهی عموم افراد جامعه، به منظور درک این نکته حیاتی که رفتارهای خودکشی، قابل پیشگیری است. ۶. وجود برنامه های تربیتی و آموزشی برای دروازه بانان جامعه مانند معلمین، اساتید، پرسنل بهداشت و درمان، نیروهای انتظامی و روحانیون. یعنی کسانی که می توانند رفتارهای خودکشی را برای اولین بار در جامعه تحت پوشش خود، تشخیص دهند. ۷. وجود برنامه های کاهش دسترسی به ابزار و وسایل خودکشی مانند قرص برنج، سموم دفع آفات نباتی، اسلحه گرم، مکان های بلند و یا کاهش سمیت و کشندگی مواد در دسترس. ۸. وجود برنامه های دسترسی به خدمات جامع برای افرادی که در معرض خودکشی هستند. ۹. وجود برنامه های درمانی مبتنی بر شواهد، برای افرادی که اقدام به خودکشی کرده اند. ۱۰. وجود برنامه های مداخله با بحران. هر مورد خودکشی یک بحران به حساب آمده و باید در جامعه برنامه های جامع مداخله با بحران، نظیر دسترسی به مراقبت های اورژانسی سلامت روان از طریق استفاده از خطوط تلفن کمکی، وجود داشته باشد. ۱۱. وجود برنامه های مداخله پس از بحران به خصوص برای بازماندگان فردی که خودکشی کرده است و یا فردی که از خودکشی خود، جان سالم به در برده است. ۱۲. کاهش انگ اجتماعی استفاده از خدمات بهداشت روان در جامعه. چرا که استفاده از این خدمات، ممکن است با انگ اجتماعی روبه رو گردد که در نهایت، به عدم استفاده از این خدمات بیانجامد. بنابراین، هر جامعه باید دارای برنامه های جامع برای کاهش انگ اجتماعی استفاده از خدمات سلامت روان به ویژه برای افراد خودکشی گرا، باشد. References [۱] Rezaeian M. Suicidal Behavior and its Prevention: Emergence of Suicidal Thoughts and Planning for its Implementation. JRUMS ۲۰۲۴; ۲۲ (۹): ۹۰۹-۱۰. [۲] Rezaeian M. Suicidal Behavior and Its Prevention: Attempted Suicide and Suicide. JRUMS ۲۰۲۴; ۲۲ (۱۰): ۱۰۱۷-۱۸. [۳] Doost Mohammadi F, Rezaeian M. The Steps to Develop a Comprehensive Suicide Prevention Strategy: A Narrative Review. JRUMS ۲۰۲۰; ۱۸ (۱۱): ۱۱۵۵-۸۲. [۴] Platt S, Arensman E, Rezaeian M. National suicide prevention strategies – progress and challenges. Crisis ۲۰۱۹; ۴۰(۲): ۷۵-۸۲. [۵] Pirkis J, Gunnell D, Hawton K, Hetrick S, Niederkrotenthaler T, Sinyor M, Yip PSF, Robinson J. A Public Health, Whole-of-Government Approach to National Suicide Prevention Strategies. Crisis ۲۰۲۳; ۴۴(۲): ۸۵-۹۲. [۶] World Health Organization. Preventing Suicide: a Global Imperative. World Health Organization: Geneva, Switzerland. ۲۰۱۴. [۷] Rezaeian M. A Critical Look at the World Health Organization Report for Suicide Prevention. JRUMS ۲۰۱۸; ۱۶ (۱۲): ۱۱۶۹-۷۴.   [۱]- استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران، کد پستی: ۷۷۱۸۱۷۵۹۱۱   تلفن: ۳۱۳۱۵۲۴۳-۰۳۴، دورنگار: ۳۱۳۱۵۲۴۳-۰۳۴، پست الکترونیکی: moeygmr۲@yahoo.co.uk، ارکید:  ۰۰۰۰-۰۰۰۳-۳۰۷۰-۰۱۶۶

Suicidal Behavior, رفتار خودکشی