کاربرد توموگرافی مقاومت ویژه الکتریکی دو بعدی در اکتشاف آبهای زیرزمینی برای اعماق زیاد: مطالعه مورد دشت نوق رفسنجان

دشت توق در 70 کیلومتری شهرستان رفسنجان با وسعت 12421 کیلومتر و ارتفاع 1300 تا 3443 متر گسترده است. این دشت از جنوب به ارتفاعات داوران، از مشرق به دشت رفسنجان و از جنوب و غرب به بدبخت کوه محدود است. این دشت از ابرفتهای دانه ریز تشکیل شده است و پادگانه های پست و مخروطه افکنه های جوان احاطه کرده است. سنگ کف این منطقه جنس فیلیش و با سن کرتاسه می باشد. استفاده وسیع از آبهای زیرزمینی طی سالهای اخیر باعث افت سطح ایستای گشته و از طرفی دیگر آبرفت دانه ریز و ناهمگن بوده و لذا سطح ایستای آب در مناطق مختلف بطور یکسان کاهش نیافته است. به منظور تخمین ناهمگنی ابرفت و نهایتاً یافتن مکان مناسبی برای حفاری چاه های بهره برداری مطالعات ژئوفیزیک در این منطقه صورت پذیرفت. با توجه به عمق زیاد آبهای زیر زمینی (بیشتر از 150 متر)، مطالعات ژئوفیزیک صورت گرفته تا کنون (همانند دشت های دیگر کشور) با روش سونداژ مقاومت ویژه الکتریکی می باشد. با توجه به ناهمگن بودن (تعییرات جانبی) آبرفت و زمین شناسی منطقه، مطالعه از طریق سونداژ الکتریکی نتایج خوبی ارائه نداده است. در این پژوهش به امکان سنجی استفاده از روش توموگرافی دو بعدی الکتریکی به منظور مطالعه آبهای زیرزمینی منطقه پرداخته شد. تعداد 15 سونداژ در 2 پرفیل برداشت و تفسیر گردید. پروفیل توموگرافی دوبعدی الکتریکی بطول 912 متر، با آرایش وتر و فاصله الکترودی 48 متر صورت گرفت. برداشت توموگرافی ا لکتریکی به صورت دستی و بدون کابل هوشمند اجرا گردید. نتایج نشان داد که استفاده از روش توموگرافی الکتریکی در عمق زیاد امکان پذیر می باشد. برداشت پروفیل 5 روز به طول انجامید استفاده از سیستمهای نیمه خودکار و خودکار این زمان را تا یک روز کاهش می دهد. عمق بررسی شده در این روش 155 متر می باشد. استفاده از فواصل الکترودی بزرگتر و دستگاه با توان بالا امکان افزایش عمق تا 300 متر را امکان پذیر می کند. انطباق بسیار خوبی بین نتایج سونداژ و توموگرافی مشاهده گردید.

Keywords:

توموگرافی دو بعدی مقاومت ویژه الکتریکی , آب زیرزمینی , دشت توق , ژئوالکتریک