ابراهیم الهی زینی - کارشناس ارشد مهندسی استخراج معدن، عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلو
سیدمحمداسماعیل جلالی - دانشیار دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود
رضا خالوکاکایی - استاد دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود

تا کنون الگوریتم های متعددی برای بهینه سازی محدوده معدن کاری روباز ارائه شده است که در حالت کلی می توان آنها را به دو گروه؛ با منطق ریاضی و با منطق جستجوگر تقسیم نمود. الگوریتم های دارای منطق جستجوگر از عمومیت، سرعت و سادگی بیشتری برخوردارند، اما قادر به یافتن و تضمین محدوده بهینه واقعی معدن کاری نیستند و تنها می توانند محدوده ای نزدیک به محدوده بهینه واقعی را جستجو و معرفی نمایند. الگوریتم های دارای منطق ریاضی از پشتوانه غنی ریاضی بهره می برند و با توجه به محدودیت های بهینه سازی محدوده معدن کاری، قادر به یافتن محدوده بهینه واقعی هستند. اما پیچیدگی منطقی و نیاز به صرف وقت زیاد برای اجرای آنها از مهمترین معایب این گروه از الگوریتم ها به شمار می آید. در این مقاله الگوریتمی ارائه شده است که ضمن سادگی وب رخوردای از سرعت اجرای زیاد، قادر به یافتن محدوده بهینه نیزدیک به بهینه واقعی است. این الگوریتم بر روی مدل بلوکی اقتصادی دو بعدی اجرا می شود و از نوع الگوریتم های جستجو گر است. ه مه الگوریتم های جستجو گری که تا کننون ارائه شده اند، به صورت ردیفی و با ایجاد مخروط های استخراجی بر روی مدل بلوکی، اجرا می شوند. بنابراین در تعدادی از این الگوریتم ها نمی توان بلوک های مشترک مخروط های استخراجی را برای محاسبه ارزش به مخروط در نظر گرفت. از طرف دیگر در آن دسته از الگوریتم های جستجو گر ردیفی ک ه مسئله هم پوشانی در آنها به طریق حل شده است برای رسیدن به جواب باید ترکیبات متعددی از بلوک ها بررسی شود که مستلزم صرف وقت زیادی است. لذا برای رفع معایب فوق الگوریتم جستجوگر ستونی ارائه شده است که بدون توجه به بلوک های مشترک و غیر مشترک مخروط های استخراجی و بررسی ترکیبات آنها، قادر است محدوده بهینه نزدیک به بهینه واقعی را در حالت دو بعدی جستجو و ارائه نماید. اجرای الگوریتم جستجو گر ستونی بر روی چند مثال فرضی و مقایسه نتایج آن با الگوریتم های نظریه گراف و برنامه ریزی پویا در احلت دو بعدی، نتایج کاملاً یکسانی را نشان می دهد. الگوریتم جستجو گر ستونی قادر است نواقص الگوریتم های جستجوگر مخروط شناور اصلاح شده و کوربوف اصلاح شده را حداقل در فضای دو بعدی برطرف نماید.

معادن روباز، محدوده بهینه، بهینه سازی، الکوریتم جستجوگر ستونی