عبدالرسول شفیعی دستجردی - کارشناس ارشد پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تهران، ایران
کورش شیرانی - استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی تهران، ایران

با توجه به محدود بودن منابع آب زیرزمینی و افزایش روزافزون نیاز به آب، اعمال مدیریت بهره برداری بهینه، امری اجتناب ناپذیر است. در این میان، تغذیه مصنوعی آبخوان ها، با توجه به قابلیت های زیاد و هزینه نسبتا کم، یکی از مهم ترین روش ها برای رسیدن به این هدف می باشد. لازمه انجام صحیح تغذیه مصنوعی سفره های آب زیرزمینی، مکان یابی مناسب و دقیقی است که تمامی فراسنج های موثر در امر تغذیه، در سنجش آن در نظر گرفته شده باشند. در این پژوهش به منظور جانمایی و تجزیه و تحلیل های مورد نیاز و نهایتا ترسیم نقشه نهایی از نرم افزار RockWorks که به طور گسترده در بررسی های زیرسطحی کاربرد دارد، استفاده شد. پژوهش حاضر در حوضه آبخیز سوراندر واقع در شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان انجام شده است. به منظور مکان یابی نواحی مناسب، لایه های اطلاعاتی مختلف ازجمله: شیب، نفوذپذیری سطحی، فرونشت، ضخامت آبرفت، کیفیت آبرفت، کاربری اراضی، اندازه ی آبدهی حوضه و قابلیت انتقال سفره در محیط نرم افزار RockWorks تهیه و پس از اعمال وزن دهی مناسب، نقشه های مربوط به هر کدام از لایه ها از طریق شبکه بندی رایج کریجینگ ترسیم شدند. در نهایت، نقشه های تمامی لایه های اطلاعاتی با استفاده از توابع بولین تهیه و ترسیم گردیدند. عملیات حاصل ضرب جبری نقشه های بولین، مرحله پایانی کار بود که پس از اعمال آن، نقشه ی مکان های مناسب تغذیه ی مصنوعی سفره های آبخوان حوضه مشخص و ترسیم شد. با اندازه گیری مساحت های نواحی مستعد و غیر مستعد تغذیه ی مصنوعی آبخوان ها، مشخص شد که ۱۷.۳۳ درصد از مساحت کل حوضه که برابر ۲۱۰۴.۵۷ هکتار می باشد، برای تغذیه ی مصنوعی آبخوان ها مناسب و ۸۲.۶۷ درصد از مساحت کل حوضه برابر ۱۰۰۳۶.۵۳ هکتار برای تغذیه ی مصنوعی آبخوان ها در حوضه نامناسب است.

تغذیه ی مصنوعی, مکان یابی, آبخوان, سراوان