محمدرضا علیزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد بخش مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه شیراز
محمدرضا نیکو - استادیار بخش مهندسی عمران و محیط زیست، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز،
غلامرضا رخشند رو - استاد تمام بخش مهندسی عمران و محیط زیست، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز
ناصر طالب بیدختی - استاد تمام بخش مهندسی عمران و محیط زیست، دانشکده مهندسی، دانشگاه شیراز

مدیریت و بهره وری بهینه منابع از آب زیرزمینی با توجه به ویژگیهای آن، تمهیدات مناسبی را می طلبد. بهره وری از منابع آب زیرزمینی دارای مسائل مهمی مانند اهداف متضاد و پیچیده، متغیرهای تصمیم گیری قابل­توجه، و عدم قطعیتهای مختلف می­باشد. بویژه زمانی که ذینفعان متفاوتی با مطلوبیتهای متضاد در این بهره وری درگیر باشند تضاد منافع بین ذینفعان بیش از پیش بروز می­کند. هدف از روش شناسی ارائه شده در این مقاله، تعیین مقدار بهینه­ی تخصیص منابع آب زیرزمینی با تاکید بر رفع اختلاف بین طرفهای درگیر در تدوین سیاستهای بهره وری بر مبنای رویکرد کاربرد قوانین انتخاب اجتماعی می باشد. در این مطالعه، با تدوین یک روش شبیه­سازی-بهینه­سازی، مقادیر بهینه­ی تخصیص از آبخوان تعیین گردیدند. بدین منظور، یک فراشبیه بر مبنای شبکه­ی عصبی پرسپترون چند لایه (MLP) با استفاده از نتایج اجرای مکرر شبیه شبیه­ساز آبخوان (MODFLOW) برای پیش­بینی مقادیر افت تراز آب زیرزمینی، آموزش و صحت­سنجی گردید. منحنی تعامل بین اهداف متضاد، به وسیله­ی شبیه بهینه­سازی چندهدفه­ی NSGA-II به دست آمده است. برای انتخاب بهترین نقطه­ی غیرپست به عنوان راه­حل مورد توافق در مورد منحنی تعامل بین اهداف، روشهای انتخاب اجتماعی به کار رفته است. کارایی ساختار تدوین شده بر روی آبخوان دشت کوار- مهارلو در استان فارس مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصله نشان می­دهد که روش پیشنهادی، از کارایی مناسبی برای تعیین سیاستهای تخصیص از منابع آب زیرزمینی برخوردار است. پس از اعمال سیاستهای تخصیص بهینه تعیین شده با کاربرد شبیه شبیه سازی- بهینه سازی پیشنهادی در دشت کوار-مهارلو، حجم تخلیه­ی سالانه از آبخوان به­طور میانگین با کاهش ۵۶ درصدی به ۵۲/۲۵ میلیون مترمکعب در سال می رسد.

مدیریت منابع آب, قوانین انتخاب اجتماعی (SCR), شبیه بهینه سازی چندهدفه NSGA-II, فراشبیه MLP, MODFLOW