حمید زارع ابیانه - دانشیار مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان

در مناطق کوهستانی بخش قابل ملاحظه ای از ریزشهای جوی به صورت برف است و ارزیابی مقدار کمی این گونه ریزشها بر اساس چگالی و آب معادل برف می باشد. لذا بررسی روشهای نوین و تعیین الگوریتمهای مناسب برای پیش آگاهی و شبیه سازی مقادیر ذخیره ی برفی حوضه ها ضروری است. در این تحقیق، با به کارگیری شبکه ی عصبی مصنوعی دو متغیر چگالی و آب معادل برف در حوضه های آبخیز آذربایجان غربی برآورد گردیدند. در طراحی شبکه ی عصبی مصنوعی از سه متغیر مستقل طول جغرافیایی، عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریای نقاط برف سنجی به عنوان عناصر ورودی کمک گرفته شد. شبکه ی عصبی مصنوعی طراحی شده شامل سه نرون در لایه ی ورودی، دو نرون در لایه ی خروجی،۶ تا ۱۸ نرون در لایه (های) میانی و یک یا چند لایه در بخش میانی بود. نتایج نشان دادند که آرایش ۲-۶-۳ نسبت به دو آرایش ۲-۶-۶-۳ و ۲-۶-۶-۶-۳ جواب های مناسب تری داشت، بطوری که در آرایش ۲-۶-۳ پس از ۲۷۰ تکرار محاسباتی شبکه ی طراحی شده به همگرایی رسید. با توجه به نتایج حاصل از اجرای آرایش ۲-۶-۳ با تابع محرک لونبرگ مارکوات، شبکه موفق شد تا ۹۲ درصد از تغییرات چگالی و آب معادل برف را براساس سه متغیر طول جغرافیایی، عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا در سطح حوضه های آبخیز آذربایجان غربی براورد نماید. نتایج مطالعه ی حاضر در مقایسه با پژوهشهای مشابه موید عملکرد مناسب شبکه ی عصبی با درنظرگرفتن کمترین عناصر ورودی زودیافت، در برآورد همزمان دو متغیر آبشناسی بود.

برف سنجی, چگالی برف, آب معادل برف, شبکه ی عصبی مصنوعی, آذربایجان غربی