هاشم جبرائیلی - دکتری روانشناسی سلامت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
علیرضا مرادی - استاد، دکتری تخصصی روان شناسی بالینی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
مجبتی حبیبی - استادیار، دکتری تخصصی روان شناسی سلامت، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی نسخه فارسی مقیاس پنج عاملی رفتار تکانشی انجام شد. روش کار: تعداد ۳۵۲ نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس از بین جمعیت عمومی ۶۰- ۱۸ شهر تهران انتخاب و با استفاده از مقیاس پنج عاملی رفتار تکانشی، مقیاس دشواری در تنظیم هیجان و پرسشنامه های محقق ساخته در زمینه مصرف مواد و رفتار جنسی پرخطر مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها بر مبنای آزمون آلفای کرونباخ، آزمون های همبستگی، تحلیل واریانس چند متغیره و تحلیل عاملی اکتشافی و با استفاده از نسخه ۲۲ نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: پایایی همسانی درونی مقیاس رفتار تکانشی در دامنه ای بین ۷۴/۰ تا ۹۰/۰ قرار داشت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان دهنده تایید ساختار عاملی مقیاس اصلی با تعداد کمتری از عامل ها بود. روایی ملاکی مقیاس تکانشگری با بررسی همبستگی بین نمرات ابعاد تکانشگری و مقیاس دشواری در کنترل تکانه حاکی از همبستگی مثبت معنادار بین دشواری در کنترل تکانه و فوریت مثبت (۰۱/۰>P، ۶۲/۰=r)، فوریت منفی (۰۱/۰>P، ۶۱/۰=r)، فقدان تامل (۰۱/۰>P، ۳۶/۰=r)، فقدان پشتکار (۰۱/۰>P، ۳۱/۰=r) و هیجان خواهی (۰۵/۰>P، ۱۳/۰=r) بود. همچنین، نمرات ابعاد این مقیاس قادر بودند بین افرادی با مصرف مواد (۰۱/۰>P، ۱۷/۱۱=F) و افراد دارای رفتار جنسی پرخطر (۰۱/۰>P، ۸۰/۱۸=F) و افراد عادی تمایز قائل شوند. نتیجه گیری: نسخه فارسی مقیاس پنج عاملی رفتار تکانشی از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و می تواند جهت پیش بینی انواع مختلفی از رفتارهای پرخطر، از جمله مصرف مواد و رفتار جنسی پرخطر، مورد استفاده قرار گیرد.

تکانشگری, صفت شخصیتی, ساختار عاملی, ویژگی های روان سنجی, هیجان خواهی