فردین بوستانی - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت
حمید محمدی - استاد گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
بهروز میر - کارشناس ارشد پژوهشی دانشگاه زابل

در این مطالعه به بررسی رابطه ی استفاده از روش کم آبیاری با انتخاب الگوی بهینه ی فرآورده های کشاورزی پرداخته شده است. این روش به طور گسترده ای، به ویژه در نواحی مواجه با کم آبی، مورد استفاده قرار گرفته است. واقع شدن شهرستان فسا در اقلیم صحرایی گرم، رخ دادن تنش های آبی بیشتر در آن نسبت به سایر مناطق اقلیمی استان فارس، دلیل انتخاب منطقه ی مزبور برای مطالعه ی حاضر بوده است. به منظور بیشینه کردن درآمد خالص مزرعه ی نماینده ی منطقه ی مورد مطالعه، از یک الگوی برنامه ریزی غیرخطی مشروط بر توابع واکنش عملکرد فرآورده ها نسبت به آب در فضای سایر محدودیت ها، استفاده گردید. نتایج نشان داد که با اعمال آبیاری کامل به جای کم آبیاری در الگوی جاری و کاهش سطح زیرکشت تا سطح استفاده از موجودی آب، امکان افزایش درآمد مزرعه ی نماینده وجود دارد. علاوه بر آن، بسته به شدت بحران و اندازه ی کمبود آب، نحوه تصمیم گیری برای تعیین راهبرد آبیاری و الگوی کشت در شرایط خشکسالی متفاوت است، به شکلی که اگر کاهش سطح تامین آب به بیش از نصف موجود برسد، اتخاذ راهبرد کم آبیاری بهترین گزینه برای استفاده ی بهینه از زمین و کمینه ی آب موجود خواهد بود. در این خصوص، با پذیرش کاهش عملکرد برای بعضی از فرآورده ها و تغییر الگوی کشت آنها منطبق با درآمد نهایی حاصله از هر واحد مصرف آب، می توان به کمترین کاهش در بازده ی برنامه ای مزرعه دست یافت

کم آبیاری, برنامه ریزی غیرخطی, الگوی کشت, بهینه سازی, خشکسالی