رسول اسدی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان
نادر کوهی - عضو هئیت علمی بخش فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی واحد کرمان
نجمه یزدان پناه - عضو هئیت علمی بخش مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان

افزایش روزافزون جمعیت، بهره برداری بهینه را از منابع آب به ویژه در بخش کشاورزی ضروری ساخته است. به منظور تعیین کارایی مصرف آب پنبه با سامانه ی آبیاری خردنواری سطحی در منطقه ارزوئیه واقع در استان کرمان، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ارزوئیه واقع در استان مزبور اجرا گردید. تیمارها شامل سه سطح آبیاری ۱۲۵، ۱۰۰ و ۷۵ درصد نیاز آبی(به ترتیب ۱I، ۲I و ۳I) به عنوان عامل اصلی و دو الگوی کارگذاری لوله های آبده شامل معمولی(۱r) و یک در میان(۲r) به عنوان عامل فرعی بودند. تیمارهای مورد مطالعه، از لحاظ میزان عملکرد محصول، آب مصرفی، کارایی مصرف آب و همچنین جنبه های اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد محصول ناشی از اعمال تیمار ۱۲۵درصد نیاز آبی نسبت به تیمارهای ۱۰۰ و ۷۵درصد نیاز آبی به ترتیب به میزان ۳۷۹ و ۱۲۰۴ کیلوگرم در هکتار افزایش داشت. همچنین مشخص گردید که عملکرد محصول پنبه در تیمار الگوی کارگذاری لوله آبده به صورت ۱r به میزان ۳۷۷ کیلوگرم در هکتار بیشتر از الگوی ۲r بود. به علاوه، اثر متقابل دو عامل بر عملکرد محصول نشان داد که تیمار ۱r۱I دارای بهترین عملکرد می باشد. به رغم یکسان بودن میزان آب مصرفی در هر دو عامل فرعی، کارایی مصرف آب در تیمار ۱r حدود ۱۶درصد بیشتر از تیمار ۲r بود. ارزیابی اقتصادی دلالت بر این داشت که هزینه ی سامانه در تیمار ۲r در حدود ۱۱درصد نسبت به تیمار ۱r کمتر است.

خرد آبیاری, کارایی مصرف آب, عملکرد پنبه, ارزوئیه