مصطفی نورالهی - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
حسین زنگنه - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
مریم پورجمشیدی - گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

پیشینه و اهداف: تمام تلاش های نظام آموزشی در راستای موفقیت، پیشرفت تحصیلی و ایجاد یادگیری های عمیق و لذت بخش در دانش آموزان است. این امر بدون درگیر شدن دانش آموزان در فرآیند یادگیری امری غیرممکن است که نتیجه ای جز شکست و عدم موفقیت در پی نخواهد داشت. اما کمیت و کیفیت درگیری تحصیلی دانش آموزان متاثر از عوامل گوناگون و مختلفی است که توجه و  بررسی آن ها امری لازم و ضروری است. چنین ضرورتی با شیوع کووید ۱۹ و آغاز آموزش های مجازی که همراه با افت تحصیلی و عدم علاقه و لذت یادگیری در دانش آموزان بود بیش از گذشته آشکار شد. با بررسی و مطالعه عوامل تاثیرگذار بر درگیری تحصیلی می توان به حمایت معلمان، والدین و همکلاسی ها و همچنین فناوری های نوینی که امروزه جز جدایی ناپذیر جریان آموزش شده اند اشاره کرد که قادر هستند باعث ارتقا کمی و کیفی درگیری تحصیلی شوند؛ اما استفاده از فناوری ها نوین نیز، چالش های پیش روی خود را دارا بود. یکی از این چالش ها اضطراب فناوری بود. زمانی که دانش آموزان هنگام مواجه با فناوری ها، دچار اضطراب و ترس می شدند و لزوم حل چنین مشکلی اجتناب ناپذیر بود. لذا این پژوهش با هدف بررسی رابطه ی بین حمایت اجتماعی با میزان درگیرسازی تحصیلی یادگیرنده با نقش تعدیل­گری و میانجی اضطراب فناوری انجام شد تا راهکارهای متفاوت و بروزی را ارائه کند که در چنین شرایطی نیز حمایت های اجتماعی اثرگذار باشند و در نتیجه شاهد موفقیت امر آموزش و یادگیری باشیم.روش ها : روش پژوهش کمی و از نوع پیمایشی- همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل ۵۲۸ نفر (۲۶۴ دختر و ۲۶۴ پسر) دانش آموزان پایه هشتم متوسطه شهرستان فامنین بود که در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان ۲۲۵ نفر و به روش خوشه ای تصادفی انتخاب گردید، اما به دلیل اطمینان بیشتر این نمونه به ۴۰۲ نفر (۲۲۱ دختر و۱۸۱ پسر) تغییر یافت. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه درگیرسازی تحصیلی ریو ۲۰۱۳، پرسشنامه حمایت اجتماعی دیمرای و مالکی ۲۰۰۲ و پرسشنامه ی اضطراب رایانه باندالوس و بنسون ۱۹۹۰ بود. روایی ابزاهای پژوهش بر اساس روایی همگرا و واگرا موردسنجش قرار گرفت. پایایی ابزارها نیز بر اساس آزمون آلفای کرونباخ، آزمون پایایی ترکیبی و آزمون اسپیرمن موردسنجش قرار گرفت و مدل ارائه شده و نتایج حاصل از طریق معادلات ساختاری و آزمون همبستگی اسپیرمن مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج معادلات ساختاری نشان داد که بین حمایت اجتماعی با میزان درگیرسازی تحصیلی یادگیرنده با نقش میانجی اضطراب فناوری رابطه معناداری وجود دارد و حمایت اجتماعی والدین، معلمان و همکلاسی ها نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر درگیرسازی تحصیلی دانش آموزان تاثیرگذار است. حمایت اجتماعی والدین، معلمان و همکلاسی ها که به صورت حمایت های ابزاری، اطلاعاتی، عاطفی و ارزیابی ارائه شدند در سه بخش ارتباط دهی با فناوری، موفقیت کار در فناوری و اطمینان و صمیمت در فناوری موجب کاهش اضطراب فناوری و افزایش درگیری تحصیلی دانش آموزان در چهار بعد درگیری رفتاری، شناختی، عاطفی و عاملی شد. همچنین این تاثیر به صورت مستقیم و بدون در نظر گرفتن اضطراب فناوری نیز صادق بود.نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش والدین، معلمان و همکلاسی ها با ارائه حمایت های لازم می توانند در حل مشکلات و چالش های پیش روی دانش آموزان نقشی مهم و اساسی ایفا کنند. به ویژه اگر این مشکلات و چالش ها در حوزه فناوری و کاربرد و استفاده آن در امر آموزش باشد. به همین دلیل سیاستگزاران و مسئولان آموزش و پرورش برای ارتقا کیفیت آموزش های مجازی نباید از این ظرفیت های بزرگ چشم پوشی کنند و با برنامه ها و طرح های لازم موجب تشویق والدین، معلمان و همکلاسی ها دانش آموزان گردند تا به ارائه حمایت های اجتماعی بیشتر روی آورند و کیفیت آموزش و یادگیری را بهبود بخشند.

حمایت اجتماعی, درگیری تحصیلی, اضطراب فناوری