پراکنش فضایی شاخص های توسعه در شهرستان های ایران با استفاده از رتبه بندی ترکیبی
عنوان مقاله: پراکنش فضایی شاخص های توسعه در شهرستان های ایران با استفاده از رتبه بندی ترکیبی
شناسه ملی مقاله: JR_JZPM-5-17_003
منتشر شده در در سال 1394
شناسه ملی مقاله: JR_JZPM-5-17_003
منتشر شده در در سال 1394
مشخصات نویسندگان مقاله:
مهین نسترن - دانشیار شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
فرحناز ابوالحسنی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
نرجس بختیاری - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
خلاصه مقاله:
مهین نسترن - دانشیار شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
فرحناز ابوالحسنی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
نرجس بختیاری - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
تغییرات اجتماعی- اقتصادی دهههای اخیر عدم تعادل ناحیهای و تمرکز بیش از حد امکانات در برخی نقاط (کوژهای توسعه) و محرومیت دیگر نقاط (مغاک عقبماندگی) را در پی داشته است. برای تعدیل در پراکنش شاخصهای توسعه، برنامهریزی جامع توسعهپذیری مناطق با هدف ارایهی الگوی مناسب برای توزیع متعادل خدمات، جمعیت و سکونتگاهها (تعادل فضایی) ضرورت مییابد. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی و سنجش درجهی توسعه یافتگی یا نحوهی برخورداری شهرستانهای کل کشور از ۳۰ شاخص ترکیبی؛ جمعیتی، کالبدی، زیربنایی، اجتماعی– اقتصادی و بهداشتی– درمانی است، جامعهی آماری پژوهش، ۳۳۶ شهرستان کشور بر اساس آمار سال ۱۳۸۵ میباشد. بر این اساس ۳۰ شاخص مورد بررسیبا بهرهگیری از روشهای متداول سنجش سطح توسعهیافتگی شامل تحلیل عاملی، تاپسیس و موریس مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصل از تحلیلهای صورت گرفته با استفاده از روش میانگین رتبهای ترکیب گردیده است. برای نیل به این مهم، شاخصهای مورد مطالعه با استفاده از روش تحلیل عاملی به ۸ عامل تقلیل یافته و به صورت ترکیبی در عوامل معنی دار ارائه گردیدهاند. بر این اساس از عامل اول و دوم که دارای درصد بارگیری بالاتر از ۱۰ درصد بودند؛ استفاده شده و بقیهی عوامل از تحلیل حذف شدند. همچنین با بهرهگیری از شاخص ترکیبی موریس و تکنیک تاپسیس چهار سطح برخورداری مشخص و نحوهی پراکنش شهرستانها در سطوح ارائه شده تشریح گردیده است. نهایتا با استفاده از اولویتبندی رتبهها روشهای مذکور ادغام و سطوح چهارگانه برخورداری (ورابرخوردار، فرابرخوردار، میان برخوردار و فروبرخوردار) ایجاد و جایگاه هر یک از شهرستانها در این سطوح مشخص شده است. نتیجهی حاصل از رتبهبندی نهایی نشان میدهد که ۱۱۲ شهرستان سطح میان برخوردار و ۹۰ شهرستان فروبرخوردار بیشترین تعداد شهرستانهای کشور را به خود اختصاص دادهاند.
کلمات کلیدی: عدالت فضایی, عدالت اجتماعی و منطقه ای, تحلیل عاملی, تکنیک تاپسیس, رتبه بندی ترکیبی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1914720/