محمد فهیمی نیا - عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت قم و مشاور شرکت تحقیقات و بهبود بهره وری

نیاز فرآینده به غذا و نیاز به محصولات کشاورزی و در نتیجه آن افزایش تقاضا برای آب از یک سو و اثرات زیان بار زیست محیطی و بهداشتی فاضلابهای ناشی از فعالیتهای کشاورزی بر زیست بوم های طبیعی، منابع آبی پذیرنده و سلامتی انسانها با پرورش ناقلین و انتقال بیماریهای مختلف از سوی دیگر، محققین را بر آن داشته است که در جستجوی روش ها و فنونی باشند که همراه با کاهش پیامدهای زیان بار و ناگوار فاضلاب ها یا زهاب های کشاورزی امکان استفاده مجدد از آنها را برای تأمین بخشی از نیازهای آبی فراهم آورند. اولین قدم برای ارائه هر گونه راهکار و مدیریت صحیح در خصوص فاضلاب های کشاورزی شناخت دقیق مشخصات کمی و کیفی این گونه فاضلاب است اهمیت این مسئله با توجه به اینکه در مکانهای مختلف و در اثر فعالیتهای گوناگون کشاورزی فاضلاب هایی با ویژگی های کمی و کیفی متفاوت تولید می شوند دو چندان است. از عمده ترین پارامترهای کیفی این فاضلاب ها می توان به آفت کشها، عناصر کمیاب سمی، ماد مغذی، میکروارگانیسمها، دما، شوری، ترکیبات گوگردی و ایجاد رسوب اشاره کرد. تخلیه بدون تصفیه این گونه فاضلاب ها در محیط زیست باعث آلودگی منابع آبهای سطحی و زیرزمینی خاک و سایر عناصر محیط زیست شده و مشکلات عمده ای را در کاربرد منابع آب برای مصارف مختلف در پائین دست آنها بوجود می آورد. روشهای مختلفی برای تصفیه این نوع فاضلاب ها وجود دارد که از جمله می توان به ترسیب شیمیایی و ، جذب، هوادهی، فرآیندهای غشایی، انعقاد و لخته سازی، صاف سازی، اکسیداسیون و فرآیندهای بیولوژیک مثل برکه های تثبیت و نیزارهای طبیعی و مصنوعی اشاره کرد. فاضلاب های کشاورزی تصفیه شده را می توان به طرق مختلف مثل آبیاری محصولات زراعی و جنگلداری مورد استفاده مجدد قرار داد یا اینکه در چاههای عمیق، دریاها، اقیانوسها و رودخانه ها تخلیه نمود.

فاضلاب کشاورزی، کیفیت، تصفیه، استفاده مجدد، بهداشت و محیط زیست