نجمه طاهری ماه زمینی - دکترای زبان و ادبیات فارسی، دبیر آموزش و پرورش، مدرس دانشگاه فرهنگیان کرمان
محمدامین حیدری - دانشجوی کارشناسی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان کرمان

چهار مقاله یا مجمع النوادر دربردارنده حکایت هایی است که بعضی از آن ها منحصر به فرد است و در هیچ منبعی قبل از آن یافت نمی شوند؛ اما بعد از چهار مقاله کتاب های بسیاری به این حکایت ها اشاره کردند. هر متنی به نوعی با متن پیش از خود و متن های بعد از خود ارتباط دارد. جدای از اینکه این ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم، آگاهانه یا ناآگاهانه و یا محدود و نامحدود باشد؛ شناخت این ارتباط ها به ما کمک می کند تا متن را از مسیر سرچشمه های آن بهتر بشناسیم. گفتگومندی و ترامتنیت نظریه هایی هستند که با کمک آنها میتوان ارتباط بین متن ها با آثار پیش و پس از خود آشنا شویم.توجه به ویژگی اجتماعی بودن انسان به ارتباط بین همه نظام های زبانی نوشتاری تصویری و غیره می پردازد؛ توجه و علاقه انسان به تاریخ و استفاده از تجربه گذشتگان برای زندگی بهتر بر مبنای همین ویژگی بینامتنی استوار است؛ در این مقاله نگارنده به بررسی ارتباط چهار مقاله با کتاب های دیگر از جمله کتاب تاریخ بیهقی، تذکره های فارسی، راحه الصدور و آیه السرور و کتاب های تاریخی دیگر پرداخته است و در نهایت اشتراکاتی بین این کتابها با چهار مقاله نظامی عروضی در حوزه های مختلف پیدا نموده است؛ البته در برخی از آثار این اشتراکات و بینامتنیت بیشتر بوده است و در برخی دیگر کمتر. بنابراین می توان گفت با توجه به نظریه گفتگومندی بسیاری از آثار ادبی و تاریخی به نوعی با یکدیگر مرتبط هستند و برخی آثار، سرچشمه و یا نمونه عملی برخی دیگر از کتاب ها هستند.

گفتگومندی، چهارمقاله، تاریخ بیهقی، لانگینوس، تذکره های فارسی، راحه الصدور و آیه السرور