بیتا صولتی مراداعلی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیات غنایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه

سبک عراقی به عنوان یکی از اعلامیه های فرهنگی و تاریخ ادبیات ایران ، همواره تحت تاثیرات تغییرات تاریخی، اجتماعی و سیاسی قرار گرفته است. این مقاله به بررسی تاثیرات تغییرات تاریخی بر سبک عراقی از انتهای دوره خوارزمشاهیان تا عهد تیموری می پردازد. تحقیقات ما نشان میدهد که تغییرات تاریخی به عنوان عوامل اساسی در دوره های مختلف عمل کرده است . تغییرات اجتماعی و سیاسی به عنوان عوامل اصلی در تعیین موضوعات و سبک شعر شناخته شده اند. همچنین، شاعران برجسته نقش مهمی در انعکاس تحولات تاریخی و اجتماعی سبک عراقی ایفا کرده اند. این تحقیقات به ما کمک می کنند تا ارتباط میان تغییرات تاریخی و تحولات شعر عراقی را به وضوح بیان کنیم و اهمیت شعر به عنوان یک منبع فرهنگی و تاریخی را تاکید کنیم. نظر به اینکه سبک عراقی یکی از مهمترین و وسیع ترین سبک ها در ادب فارسی به حساب می آید و سبک عراقی به لحاظ تاریخی دوره مغولان و ایلخانان و تیموری را در بر می گیرد و از قرن هفتم تا اواخر قرن نهم ادامه دارد؛ هم چنین در مقایسه با سبک خراسانی بیشتر درونگر است تا برون گرا. عوامل متفاوتی همچون عوامل فرهنگی اجتماعی و سیاسی به خصوص حمله مغول در روح و جان شاعران تاثیر بسزایی داشته و آنها را برانگیخت تا درباره موضوعاتی چون فقر، نکوهش چرخ. گله از معشوق ستم حاکمان ظالم بی عدالتی ستمگران ریاکاری زهد فروشان تنهایی و پیری و.... شکوه سرایی کنند و اندوه دل خود را از جور زمانه و اهل روزگار خویش در شعر جلوه گر سازند. (ملک زاده، ۱:۱۳۸)

حمله مغول، سبک عراقی، قرن هفتم تا نهم